Badania terenowe na Polesiu. Fot. W. Lipiński

Praca studenta nad wybranym problemem w ramach laboratorium odbywa się zarówno na uczelni, jak i w trakcie terenowych badań etnograficznych - zwykle są to 4 wyjazdy w teren. Podczas zajęć poznaje się warsztat pracy antropologa od początku do końca: od przygotowania koncepcji badań, analizy literatury, przez przygotowanie kwestionariusza do wywiadów i osobiste prowadzenie badań terenowych aż po opracowanie materiałów i pisanie pracy końcowej. Wyniki badań przedstawia się na forum Instytutu lub w druku. Student ma do wyboru uczestnictwo w jednej z kilku grup o odmiennej tematyce. Grupa pracuje w ramach szeroko zarysowanego tematu, jednak każdy ze studentów formułuje swój temat badawczy.

Efekty badań studentów w zbiorach tekstów:

***

Laboratoria etnograficzne w latach 2009-2020:

*** 

Renata Hryciuk
Katarzyna Król

Tytuł: Antropologia (nie)równości: praktyki jedzeniowe w Warszawie
Laboratorium w latach: 2020-2022
Strona: 
Opis zajęć: w USOS

 Laboratorium poświęcone jest badaniu nierówności społecznych poprzez soczewkę krytycznej antropologii jedzenia (critical food studies). 
Od publikacji w 2013 roku „Kapitału w XXI wieku” Thomasa Piketty’ego problem narastającego rozwarstwienia społeczno-ekonomicznego na stałe zagościł w centrum debaty publicznej w Europie i coraz częściej w Polsce.
Mimo to wiele aspektów doświadczenia nierówności wciąż nie zostało należycie przeanalizowanych przez rodzime badania społeczne. Eksploracje etnograficzne prowadzone w ramach naszego laboratorium mają na celu częściowe wypełnienie tej luki.
Wykorzystanie tradycyjnych narzędzi etnograficznych wzbogaconych o metody zaczerpnięte z dorobku etnografii sensorycznej oraz bazujące na ucieleśnionym doświadczeniu pozwolą nam przyjrzeć się z perspektywy intersekcjonalnej nierównościom w praktykach jedzeniowych na terenie Warszawy.

<wróć do spisu>

***

Joanna Talewicz-Kwiatkowska

Tytuł: Współczesny antycyganizm
Laboratorium w latach: 2020-2022
Strona: 
Opis zajęć: w USOS

 Laboratorium poświęcone będzie skomplikowanej sytuacji romskich imigrantów z Rumunii, zamieszkujących gdańską Osowę. Kilkadziesiąt osób (obecnie około sześćdziesiąt osób), z których większość stanowią kobiety i dzieci, żyją poniżej granicy ubóstwa, w poczuciu zagrożenia, osamotnienia. Ich sytuację dodatkowo komplikuje fakt braku odpowiednich narzędzi także politycznych, wspierających integrację migrantów w Polsce. Zaostrzają się relacje Romów ze społecznością oraz władzami lokalnymi co jest powodem nie tylko mowy nienawiści, ale także aktów agresji wobec Romów, do których doszło w ostatnich kilku latach. Warto również wspomnieć o pozytywnych aspektach, które zostaną uwzględnione podczas badań. W Gdańsku wypracowano model integracji imigrantów, powstała Rada Migrantów oraz świetlica wielokulturowa, w której aktywni byli także Romowie. Ponadto, w roku 2019, laureatką  Gdańskiej Nagrody Równości im. Pawła Adamowicza, zostaje rumuńska Romka, wspierająca dzieci w obszarze edukacyjnym.
Celem badań będzie próba zdiagnozowania sytuacji społeczno-kulturowej imigrantów romskich mieszkających w Gdańsku, przyjrzenie się działalności polityków lokalnych oraz ich stosunek do Romów, wysłuchanie głosu nie-romskiej społeczności lokalnej na temat romskich sąsiadów, a także analiza tzw. dobrych praktyk z zakresu integracji imigrantów na poziomie lokalnym oraz sposobu ich uwzględniania w kontekście imigrantów romskiego pochodzenia.

<wróć do spisu>

***

Magdalena Zowczak

Tytuł: „Wielokulturowość” w miasteczku: pamięć, tradycja religijna, a konstruowanie tożsamości (woj. zachodniopomorskie).
Laboratorium w latach: 2020-2022
Strona: 
Opis zajęć: w USOS

Miasteczka w woj. zachodniopomorskim, wyludniające się ośrodki gmin miejsko-wiejskich, prezentują się jako „wielokulturowe”. Na tych terenach, zwanych w PRL „Ziemiami Odzyskanymi”, w wyniku Zagłady, wojny i powojennej deportacji niemieckich mieszkańców dokonała się niemal całkowita wymiana ludności. Celem badań jest rozpoznanie, co kryje się dziś za ich „wielokulturowością”, czy posiada ona realne odniesienie w życiu współczesnych mieszkańców i jakie ma dla nich znaczenie.

Spróbujemy opisać, jakie relacje łączą dziś lub dzielą potomków różnych grup osadników i jak konstruują one swoje „domeny symboliczne”. Czy łączy je nowa, wspólna „tradycja wynaleziona” i czy znalazło się w niej miejsce dla dawnych mieszkańców Treptow an der Rega? Które grupy osadników znikły, które uległy asymilacji, a które w kolejnych pokoleniach pielęgnują swoją odmienność, pamięć swoich korzeni? Czy wyznawana religia ma znaczenie dla ich tożsamości? Jak zaadaptowały zastaną tkankę miejską (np. luterańskie kościoły na potrzeby liturgii innych wyznań chrześcijańskich)?

Będziemy śledzić elementy pamięci kulturowej wybierane przez grupy rekonstrukcyjne, symbole pojawiające się na muralach i w graffiti, w rytuałach świętowania Wieczoru Czterech Świec, Sąsiadów czy Małanki. Jakie traumy z przeszłości ujawniają, jakie marzenia? Jak najstarsze pokolenie radzi sobie w sytuacji masowej emigracji dzieci i wnuków? Jakie są przyczyny jego nostalgii za peerelowską przeszłością? Jakie relacje łączą dziś pozbawione zakładów pracy miasteczka z ich wiejskim otoczeniem?

Planowanymi miejscami naszych badań są Trzebiatów oraz Biały Bór z ich najbliższą okolicą. Praktykę etnograficzną łączymy z perspektywą fenomenologiczną, szukamy inspiracji w antropologii pamięci i postpamięci, antropologii religii, dziedzictwa i starości; korzystamy z kategorii performansu oraz elementów metody biograficznej i semiotyki strukturalnej.

<wróć do spisu>

***

Magdalena Lubańska

Tytuł: Pamięć wojny i powojnia na Podkarpaciu - ujęcie postsekularne
Laboratorium w latach: 2019-2021
Strona: 
Opis zajęć: w USOS

 Laboratorium poświęcone jest badaniom pamięci i postpamięci o losach zamieszkującej Podkarpacie ludności w czasie drugiej wojny światowej i powojnia jako czasu tzw. „wielkiej trwogi” (M. Zaremba). Odchodzi właśnie ostatnie pokolenie świadków ówczesnych wydarzeń, z których wiele do tej pory nie zostało wyjaśnionych. Kwestią naglącą jest utrwalenie ich wspomnień, a w szczególności tych, które odnoszą się do problemów i zjawisk do tej pory niedostatecznie zgłębionych przez badaczy społecznych. Jednocześnie, w sposób coraz bardziej wyrazisty do głosu dochodzi młode pokolenie, również zainteresowane tamtym okresem historycznym, choć często z innych pobudek. Przeprowadzone przeze mnie badania pilotażowe wskazują, że dialog między tymi pokoleniami wydaje się znikomy. Ci pierwsi często chcą się podzielić swoimi traumatycznymi, przeżyciami z tamtego okresu niejako „ku przestrodze”, tych drugich często motywuje potrzeba gloryfikowaniaprzeszłości i szukania bohaterów i to oni mają obecnie przewagę technologiczną w wytwarzaniu wiedzy o tamtych czasach. Głos odchodzącego pokolenia pozostaje „niedoreprezentowany”. To wstępne spostrzeżeniezweryfikujemy w trakcie prowadzonych w ramach laboratorium badań terenowych. Kwestia różnic międzypokoleniowych pozostanie jednym z głównych czynników, jakie będą nas interesować w terenie.
Ze względu na to, ze Podkarpacie jest regionem o bardzo wysokim odsetku ludzi religijnych interesować nas będą także powiązania między wrażliwością religijną a etyczną oceną pewnych zjawisk. Ma na nią duży wpływimperatyw lojalności wobec konkretnej wspólnoty, niejednokrotnie wchodzący w kolizję z chrześcijańskim dekalogiem. W tym kontekście postawimy m.in. pytanie o to, jaką rolę odgrywa w ocenie tamtego okresu zwykle uproszczony wariant polskiego mesjanizmu. Badane fenomeny będziemy analizować z perspektywy antropologii postsekularnej, która sfery religijności i świeckości rozpatruje dialektycznie jako stale na siebie wpływające i konstytuujące się wzajemnie. Interesować nas będzie, w jakich sytuacjach i dlaczego ludzie interpretują pewne wydarzenia i zjawiska przez ramy religijne, a w jakim przez świeckie. Tu szczególnie interesować nas będzie stosunek do bólu i cierpienia, gdyż jak zauważa TalalAsad w szczególności w odniesieniu do tego fenomenu istnieją duże różnice między świeckim a religijnym jego oglądem (2003).

<wróć do spisu>

***

Mateusz Laszczkowski

Tytuł: Infrastruktury przyszłości. Społeczność lokalna wobec planów budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego w Gminie Baranów
Laboratorium w latach: 2019-2021
Strona: 
Opis zajęć: w USOS

W ramach laboratorium Infrastruktury Przyszłości przyglądamy się doświadczeniu projektu Centralnego Portu Komunikacyjnego wśród mieszkańców gmin Baranów, Teresin i Wiskitki, około pięćdziesięciu  kilometrów na zachód od Warszawy. Chociaż budowa CPK jeszcze nie ruszyła, a plany i projekty pozostają mgliste, ta nieistniejąca mega-infrastruktura już dziś wywiera znaczący wpływ na życie społeczności zamieszkujących tereny objęte inwestycją. Nasze badania wpisują się w nurt antropologii infrastruktury, rozwijający się w ostatnich latach w światowej nauce. Specyfikę naszej pracy wyznacza jednak fakt, że zajmujemy się infrastrukturą, która jeszcze nie istnieje. Jak zmieniają się relacje społeczne i polityczne w oczekiwaniu na mającą nastąpić budowę? Na czym polega egzystencjalne doświadczenie oczekiwania na mega-infrastrukturę i antycypowania jej efektów? W jaki sposób infrastruktura materializuje się lub trwa w zawieszeniu pomiędzy tym, co możliwe, a tym, co namacalne? Odpowiedzi na te i inne pytania poszukujemy rozmawiając z miejscowymi mieszkańcami: między innymi rolnikami, przedsiębiorcami, emerytami, czy lokalnymi politykami.

<wróć do spisu>

***

Anna Horolets

Tytuł: Zieleń miejska: (nie)ludzie, urządzenia, relacje
Laboratorium w latach: 2019-2021
Strona: 
Opis zajęć: w USOS

 Zieleń: interesować nas będzie natura, jej wpływ na działania ludzi i instytucji, jej ożywione i nieożywione postacie i formy, to, jak jest współkształtowana i wyobrażana przez ludzie i instytucje i powiązana z ich interesami, aspiracjami, działaniami i stylami życia. Jedną z ram teoretycznym laboratorium będzie antropologia środowiska.
Miasto: złożony organizm miejski tworzy świetny teren do badań natury, która jest istotnym aspektem polityki miejskiej, myśli architektonicznej i działań gospodarczych. Jedną z ram teoretycznych laboratorium będą interdyscyplinarne studia miejskie (urban studies). Przydatna będzie także rama antropologii współczesności (por. ang. anthropology at home, czy fr. anthropologie du proche).
(Nie)ludzie: celem laboratorium jest dostrzeżenie roli różnych aktorów społecznych w kształtowaniu i korzystaniu z miejskich terenów zielonych. Idąc za inspiracjami zwrotu post-antropocentrycznego czy antropologii posthumanistycznej, jako aktorów będziemy rozpatrywali nie tylko podmioty ludzkie (jednostki i grupy), ale także podmioty nieludzkie (ptaki, drzewa, rzekę itd.).
Urządzenia: to wieloznaczne pojęcie odsyła do instytucjonalnego i dyskursywnego wymiarów zieleni miejskiej. Będzie nas interesowało to, jak różne instytucje publiczne i prywatne (urząd dzielnicy, ruchy miejskie, firmy ogrodnicze, bary itd.) współkształtują obszary zielone w mieście.
Relacje: w trakcie badań terenowych będziemy dążyli do odtworzenia różnych aspektów relacji, powiązań i konfliktów między różnymi aktorami i instytucjami, zarówno polegających na działaniach i praktykach, jak i na wytwarzaniu obrazów kulturowych w wyniku współdziałania różnych podmiotów. Przydatna tu może być m.in. antropologia polityczna i antropologia ekonomiczna, ale także badania turystyki i czasu wolnego (tourism studies, lesiure studies).

<wróć do spisu>

***

Helena Patzer
Andrzej Perzanowski

Tytuł: Lokalność i podporządkowanie. Społeczności lokalne wobec zewnętrznych oddziaływań instytucjonalnych, ekonomicznych i politycznych
Laboratorium w latach: 2018-2020
Strona: 
Opis zajęć: w USOS
 

opis w przygotowaniu

<wróć do spisu>

***

Hubert Wierciński

Tytuł: Etnograficzne portrety uzdrowisk
Laboratorium w latach: 2018-2020
Strona: przezentacja badań
Opis zajęć: w USOS

 Laboratorium etnograficzne prowadzone w Krynicy Zdroju i Muszynie. Cel zajęć to zapoznanie studentów ze specyfiką miast uzdrowiskowych, a także rozwinięcie warsztatu badawczego i aparatu teoretycznego uczestników kursu w zakresie etnologii i antropologii kulturowej. Laboratorium połączone z wyjazdami terenowymi.

<wróć do spisu>

***

Maria Małanicz-Przybylska

Tytuł: Kultura ludowa w mieście
Laboratorium w latach: 2018-2020
Strona: 
Opis zajęć: w USOS

Wielu badaczy nauk społecznych, etnografów i muzykologów przekonuje, że „kultura ludowa” umarła już dawno, że zniknęła wraz z swoimi nosicielami – z ludem. Nie ma nawet zgody wśród współczesnych naukowców, czy lud ten rzeczywiście istniał kiedykolwiek, czy był jedynie życzeniową projekcją XIX wiecznej i międzywojennej inteligencji. Niewątpliwie jednak począwszy od XIX wieku ludoznawcy, folkloryści, etnografowie i etnomuzykolodzy przemierzali polskie wsie w poszukiwaniu tego, co chcieli nazwać kulturą ludową. Opisywali zwyczaje, obrzędy, gwarę, ale też muzykę, tańce, instrumenty, tworząc obraz polskiej wsi, który na długo zadomowił się w potocznej świadomości, podtrzymywany później przez PRL-owskie zespoły pieśni i tańca. Tak pojętej ludowości na wsi dziś trudno szukać, chyba, że na scenach domów kultury i gminnych świetlic, choć folkloryści ten rodzaj prezentacji tradycji nazywają folkloryzmem, nie mającym wiele wspólnego z „prawdziwą tradycją”.
Tymczasem w miastach – tych wielkich (jak Warszawa, Poznań czy Kraków), ale też mniejszych (Lublin, Olsztyn, Suwałki) obserwujemy współcześnie coraz większe zainteresowanie muzyczną i artystyczną spuścizną wiejską, próbami rekonstruowania nie scenicznego lecz autentycznego folkloru. Ten nurt poszukiwawczy nazywany bywa w literaturze przedmiotu „in crudo”. Co ciekawe, owych prób odtwarzania muzycznego i tanecznego folkloru podejmują się nie bezpośredni spadkobiercy owej ludowej tradycji, lecz ludzie urodzeni i wychowani w miastach. Uczą się grać, tańczyć i śpiewać najpierw od najstarszych wiejskich muzykantów, później sami kształcą swoich liderów, którzy przekazują umiejętności dalej. Urządzają własne potańcówki, festiwale, koncerty, ale też chcą nieść wiejski kaganek oświaty na wsie, wtórnie zaszczepiając wartości tradycyjne wśród lokalnej młodzieży. Choć członkowie owych grup rekonstrukcyjnych kładą nacisk na przekaz bezpośredni, osobiste zaangażowanie, która mają być gwarantem tradycyjnej transmisji określonych treści, korzystają też z nowoczesnych środków przekazu – publikują instruktarze taneczne w internecie, tworzą własne portale, filmy, jednym słowem dbają o to, by ich przekaz dotarł to jak największej grupy odbiorców.
A drugiej zaś strony muzyka wiejska wciąż stanowi ważną inspirację dla twórczości profesjonalnej, przede wszystkim tej związanej ze sceną folkową, która w ostatnich latach bujnie się rozwija. Angażują się w nią z jednej strony wykształceni muzycy z miast, tworząc formacje w różny sposób i w różnym stopniu korzystające z wiejskich tradycji. Z drugiej zaś strony wiejscy muzykanci coraz częściej są zapraszani do współtworzenia projektów łączących różne języki muzyczne, zaczynają funkcjonować w miejskim środowisku muzycznym, stają się ekspertami zapraszanymi na największe festiwale, wykłady, i konferencje dotyczące muzyki „tradycyjnej”.
W ramach laboratorium „Kultura ludowa w mieście” zajmiemy się właśnie tym miejscem styku, przenikania się tego, co miejskie i tego, co wiejskie. Część naszych badań przeprowadzimy w Warszawie, angażując się czynnie w różnego rodzaju inicjatywy promujące muzykę „in crudo”: a zatem będziemy uczestniczyć w potańcówkach, lekcjach tańców ludowych, będziemy obserwować działania takich organizacji jak Ambasada Muzyki Tradycyjnej, czy Domy Tańca. Nawiążemy również współpracę z Radiowym Centrum Kultury Ludowej, które jest dziś ważną przestrzenią dla promowania muzyki wiejskiej. Będziemy brać udział w organizowanych przez radio koncertach i festiwalach, ale też w innych tego typu wydarzeniach (w Warszawie i okolicy). Ponadto w wakacje po II roku udamy się wspólnie na letni „tabor”, a więc będziemy uczestniczyć w letniej szkole muzyki tradycyjnej.

<wróć do spisu>

***

Karolina Bielenin-Lenczowska
Helena Patzer

Tytuł: Oswajanie przestrzeni przez migrantów i uchodźców. Antropologia mobilności okolic Warszawy
Laboratorium w latach: 2017-2019
Strona: https://etnologia.uw.edu.pl/laboratorium...
Opis zajęć: w USOS

Celem naszego laboratorium będą obszary codziennej aktywności migrantów w przestrzeni Warszawy i okolic.
Mimo że Polska nadal jest bardziej krajem emigracyjnym niż imigracyjnym, mamy do czynienia z obecnością w wielu różnych miejscach i w wielu różnych sektorach rozmaitych grup etnicznych i narodowych. W Warszawie i okolicach także - co jest fenomenem stolicy w ogóle - z imigracją wewnętrzną, z wszystkich regionów Polski. Środowisko migranckie w Warszawie i pobliskich miejscowościach jest silnie zróżnicowane pod względem statusu społecznego i ekonomicznego, a także pod względem płci i wieku, co odzwierciedlone jest nie tylko w sektorach, w których pracują migranci, ale stereotypach, dotyczących rozmaitych grup migrantów.
Badania terenowe prowadzić będziemy w Warszawie i podwarszawskich miejscowościach, takich jak Raszyn czy Góra Kalwaria. Interesować będą nas miejsca, gdzie migranci, uchodźcy, ekspaci i inne osoby mobilne mieszkają, pracują, spędzają czas wolny itp., a także jak funkcjonują w przestrzeni prywatnej i publicznej oraz jak te przestrzenie oswajają.
Jest to temat niezwykle istotny dziś - z jednej strony przemieszczanie się jest bardzo intnsywne i powszechne, z drugiej strony, na co dzień obserwujemy praktyki i zachowania ksenofobiczne, akty dyskryminacji i przemocy wobec “Innych”. Ważne jest zrozumienie mechanizmów tym rządzących, szczególnie w dobie tzw. Kryzysu migracyjnego i obecnych w Polsce nastrojów antyimigranckich.

<wróć do spisu>

***

Piotr Cichocki
Ruxandra Ana

Tytuł: Muzyka, soundscape, turystyka. Antropologia dźwięku na pograniczu polsko-białoruskim w powiecie hajnowskim
Laboratorium w latach: 2017-2019
Strona: laboratorium-muzyka...
Opis zajęć: w USOS

Terenem badań będzie zróżnicowany etnicznie, religijnie i ekologicznie region powiatu hajnowskiego.
Zajmiemy się antropologią dźwięku czyli szybko rozwijającą się poddziedziną nauk społecznych zajmującą się badaniem sposobów poznawania i współtworzenia świata przez dźwięk (Steven Feld). W ramach laboratorium przebadamy lokalne konteksty tworzenia i słuchania muzyki: zespoły ludowe, muzykę cerkiewną, śpiewaków, festiwale i imprezy muzyczne, kolekcje nagrań disco-polo czy lokalne instrumenty muzyczne. Zajmiemy się też ekologią dźwięku, czyli tym jak odgłosy puszczy, miejsc pracy czy obiektów codziennego użytku są przez miejscowych i turystów odbierane i definiowane. Przeanalizujemy to, w jaki sposób elementy lokalnego folkloru i ekologicznego środowiska dźwiękowego są zmieniane w turystyczny produkt.
Posłużymy się klasycznymi metodami etnograficznymi opartymi na wywiadach i obserwacji uczestniczącej, poszerzonymi o naukę analitycznej pracy nad dźwiękiem (m.in. nagrywanie i montaż).

<wróć do spisu>

***

Iwona Kaliszewska
Iwa Kołodziejska

Tytuł: Ekonomia przysług na Zakarpaciu
Laboratorium w latach: 2017-2019
Strona: 
Opis zajęć: w USOS

 Pomoc lekarska w zamian za miód i jajka, matura za załatwienie pracy, pomoc w organizacji wyjazdu za granicę w zamian za nielegalnie pozyskane drewno, czy „mogorych” (ugoszczenie alkoholem) za skoszenie łąki. Prowadzenie firmy, handel przygraniczny, praca w szkole, korzystanie z usług przedstawiciela oficjalnej lub nieoficjalnej medycyny – wszystkie te codzienne praktyki wymagają uwikłania w sieci wymiany dóbr, kontaktów i przysług.
Sieci wymiany nieformalnej to ważny element życia społecznego w wielu miejscach na świecie. Celem naszego laboratorium jest przyjrzenie się ekonomii przysług na wielokulturowym Zakarpaciu, zwanym najbardziej „zeuropeizowanym” zakątkiem Ukrainy.
Jak ekonomia przysług realizowana jest w życiu codziennym mieszkańców Zakarpacia? Jak mówi się o kupowaniu dyplomów, orzeczeń o niepełnosprawności, lub gratyfikacjach finansowych dla lekarza? Co jest sprzedawane za pieniądze a co może być wymieniane tylko za przysługi? Jak odwdzięczyć się za poradę znachorki a jak za pomoc udzieloną w publicznym szpitalu? Ile i komu trzeba zapłacić za pozyskiwanie roślin z „Zielonej Księgi”? Jakie praktyki określane są mianem korupcji na Zakarpaciu? Czy praktyki powszechnie zwane korupcją mogą służyć upodmiotowieniu pewnych grup? Jaka jest dynamika między powszechnym na całej Ukrainie przyzwoleniem na uczestnictwo w ekonomii nieformalnej a dyskursami antykorupcyjnymi płynącymi zza zachodniej granicy i retoryką obecnych władz?
Podczas rozważań teoretycznych poruszać się będziemy w obrębie teorii z zakresu antropologii politycznej, ekonomicznej oraz antropologii medycznej i ekologicznej.
Badania terenowe na temat korupcji prowadzone:  w ramach grantu NCN

<wróć do spisu>

***

Anna Wieczorkiewicz
Ruxandra Ana
Karol Górski
Oskar Lubiński

Tytuł: Praktyki ciała jako obszar komunikacji międzykulturowej
Laboratorium w latach: 2017-2019
Strona: https://etnologia.uw.edu.pl/laboratorium...
Opis zajęć: w USOS

Czego  oczekujemy zapisując się na zajęcia nauki flamenco lub tajskiego boksu albo  szukając na kanałach youtube instruktaży jogi?  Jakie mamy nadzieje oddając się w ręce tybetańskiego lekarza? Co leży u podłoża decyzji, by udać się do salonu tatuażu i piercingu?  Dlaczego chcemy włączać w nasze biografie tego rodzaju praktyki cielesne – zrodzone  poza kręgiem naszej kultury i niosące w sobie rys egzotyki?  
Te pytania to punkt wyjścia do  pogłębionej refleksji nad sposobami, w jakie człowiek (istota zmysłowo-cielesna) rozpoznaje siebie i organizuje swoją egzystencje w ulegającym ciągłym fluktuacjom środowisku  społeczno-kulturowym.

<wróć do spisu>

***

Agnieszka Halemba​

Tytuł: Życie na granicy - transnarodowe praktyki mieszkańców niemiecko-polskiego pogranicza
Laboratorium w latach: 2016-2018
Strona: http://etnologia.uw.edu.pl/zycie-na-granicy-gartz-gryfino
Opis zajęć: w USOS

 W ostatnich latach na terenach przy polsko-niemieckiej granicy nastąpiły znaczące transformacje. Szczególnie dużą aktywnością wykazują się polscy obywatele przekraczający granicę wielokrotnie w ciągu jednego dnia, mieszkający po jednej stronie granicy, a pracujący po drugiej, prowadzący działalność gospodarczą po obu jej stronach, posyłający dzieci do szkół w jednym z krajów, podczas gdy rodzina mieszka po drugiej stronie granicy. W zależności od charakteru działań, a szczególnie zawodu wykonanego przez takie osoby, ich relacje z niemieckimi partnerami mają bardzo różnorodny charakter. W ostatnich latach coraz więcej obywateli niemieckich włącza się też w te transgraniczne działania. Podczas prac badawczych będziemy śledzić transgraniczne praktyki Niemców i Polaków mieszkających i/lub pracujących w bezpośrednim sąsiedztwie granicy i analizować charakter tego, ulegającego szybkim transformacjom regionu. Celem teoretycznym jest wypracowanie nowych pojęć analitycznych umożliwiających zrozumienie takich praktyk. Podstawową metodą badań w antropologii społecznej jest tzw. obserwacja uczestnicząca. W swoim dydaktycznym aspekcie ten projekt ma na celu praktyczne nauczenie młodych adeptów antropologii posługiwania się tą metodą. W Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej od ponad 40 lat oferowany jest obowiązkowy kurs Laboratorium Etnograficzne, podczas którego studenci, w systematyczny sposób zapoznają się z antropologiczną metodologią. Kurs obejmuje wszystkie etapy prowadzenia badań: od postawienia konkretnych pytań badawczych, po przygotowanie wstępnych narzędzi badawczych (kwestionariusze, wywołujące materiały wizualne), przeprowadzenie badań terenowych z zastosowaniem odpowiednich technik gromadzenia i archiwizację materiału (dzienniki badawcze, notatki obserwacyjne, wywiady, dokumentacja fotograficzna), kwerendę biblioteczną i przygotowanie spisu literatury, analizę materiałów, przygotowanie raportu i tekstu do publikacji. W 2015 roku Agnieszka Halemba we współpracy z Łukaszem Smyrskim (IEiAK UW) przygotowała artykuł opisującym zarówno historię jak i główne zasady prowadzenia grupy laboratoryjnej . Ten tekst został następnie wysłany do Hamburga, gdzie spotkał się z dużym zainteresowaniem profesora Habecka. W Hamburgu także istnieje silna tradycja metodologiczna, nakierowana na dydaktykę opartą na praktyce. Halemba i Habeck planują połączyć te dwie tradycje i przeprowadzić wspólny projekt badawczy przy udziale studentów z obu uniwersytetów. Obecny projekt jest więc przykładem ścisłej współpracy między polskimi i niemieckimi instytucjami naukowymi, podczas której doświadczenia dydaktyczne obu stron zostaną sobie wzajemnie przekazane. Ze względu na skomplikowaną historię tego terenu, zamierzamy rozpocząć badania (podczas pierwszego wyjazdu terenowego) od przeprowadzenia wywiadów biograficznych z mieszkańcami regionu. Da nam to obraz tego, w jaki sposób poprzez narracje mieszkańcy konstruują siebie jako podmioty działające, w jaki sposób postrzegają swoją więź z regionem i jak odnoszą się do obywateli kraju sąsiedniego. Wywiady te posłużą też, jako narzędzie pozwalające na rozpoczęcie badań szczegółowych wokół wybranych zjawisk.

<wróć do spisu>

***

Amanda Krzyworzeka

Tytuł: Antropologia pracy i konsumpcji na zachodnim Podlasiu
Laboratorium w latach: 2016-2018
Strona: 
Opis zajęć: w USOS

W trakcie laboratorium będziemy się zajmowali kwestiami bardzo istotnymi we współczesnym świecie, czyli pracą i konsumpcją. Dlaczego te kwestie są tak ważne? Daniel Miller, teoretyk konsumpcji, twierdzi, że dziś dla antropologa konsumpcjonizm powinien być tematem równie ważnym, co dla wczesnych antropologów pokrewieństwo. Zarówno praca, jak i konsumpcja odgrywają bowiem w dzisiejszym świecie rolę tożsamościotwórczą – to dzięki nim jesteśmy tym, kim jesteśmy. Nieprzypadkowo te dwa zjawiska zostały tutaj połączone, stanowią one właściwie dwa aspekty tego samego zjawiska, dwie strony medalu. Pracujemy, żeby konsumować, konsumujemy to, co zostało wypracowane (przez nas lub przez innych). Nie da się zrozumieć pracy, nie rozważając konsumpcji, ani konsumpcji – nie rozważając pracy. Badając te dwa zjawiska – pracę i konsumpcję – dzięki pogłębionej etnograficznej eksploracji możemy dotrzeć do ukrytych głębiej wartości, relacji społecznych, elementów tożsamości, poczucia sprawczości i wielu innych aspektów. W naszych rozważaniach na te tematy będziemy się opierali głównie na literaturze z zakresu antropologii ekonomicznej, bo to właśnie w tym dziale znajdują się obie omawiane tu kwestie (patrz: bibliografia do zajęć). Postaramy się jednak umieścić naszą refleksję w szerszym kontekście namysłu antropologicznego i filozoficznego nad współczesnym człowiekiem i współczesną rzeczywistością (Bauman, Giddens itp.). Uwaga: większość lektur z zakresu antropologii ekonomicznych będziemy czytali po angielsku (bo jeszcze nie zostały przetłumaczone na polski) – uczestnicy laboratorium muszą władać językiem angielskim na poziomie pozwalającym czytać teksty naukowe ze zrozumieniem. Nasze rozważanie będą oczywiście silnie osadzone w konkretnej rzeczywistości – w naszym przypadku będą to wsie gminy Sokoły na Podlasiu, jednej z pięknych nadnarwiańskich gmin. To z tamtejszymi mieszkańcami będziemy rozmawiali podczas czterech planowanych wyjazdów terenowych, z nimi będziemy spędzali całe nasze dni, ich będziemy obserwowali, próbowali zrozumieć.

<wróć do spisu>

***

Maciej Ząbek
Magdalena Brzezińska

Tytuł: Wizje Europy i Europejczyków według afrykańskich migrantów
Laboratorium w latach: 2016-2018
Strona laboratorium: https://www.etnologia.uw.edu.pl...
Opis zajęć: w USOS

 W przypadku tej konkretnej grupy cel ten będzie realizowany na przykładzie badań jakościowych dotyczących tematu migracji Afrykanów do Europy. Obejmować będzie takie zagadnienia, jak przyczyny i sposoby migracji, afrykański dyskurs o postępie i nowoczesności, rola rodzin, znajomych i przyjaciół migrantów w podjęciu decyzji o wyjeździe do Europy, metody utrzymywania z nimi więzi na odległość oraz przede wszystkim ich wyobrażenia na temat życia w Europie, plany na przyszłość, postawy wobec Europejczyków i proces adaptacji do życia na Zachodzie. Główną kategorią interpretacyjną tak nakreślonych badań będą pojęcia „migracji”, „uchodźstwa”, „rozwoju”, „stereotypu”, „postawy”, „adaptacji” i „integracji”. Obejmować będą one studia z zakresu antropologii migracji i uchodźstwa oraz pogłębienie wiedzy z zakresu etnologii Afryki. Badania w pierwszym etapie polegać będą na przeprowadzeniu indywidualnych wywiadów z Afrykanami przebywającymi w Polsce, głównie na terenie Warszawy i okolic, zarówno zamieszkałymi samodzielnie, jak i w ośrodkach dla uchodźców. W drugim etapie (początek roku 2017) planuje się organizację ekspedycji do Gambii w celu przeprowadzenia analogicznych badań w jednym z krajów pochodzenia migrantów. Udział w niej będzie jednak dobrowolny z uwagi na konieczność wniesienia wkładu własnego.

<wróć do spisu>

***

Tadeusz Baraniuk
Bartłomiej Chromik

Tytuł: Huculszczyzna - antropologia pamięci
Laboratorium w latach: 2016-2018
Strona: 
Opis zajęć: w USOS

Grupa laboratoryjna będzie częścią szerszego projektu badań terenowych, realizowanego przez badaczy polskich z udziałem badaczy ukraińskich oraz studentów etnologii z Uniwersytetu Przykarpackiego w Iwano-Frankowsku. Centrum prowadzonych badań będzie rejon Werchowyny. Biorąc pod uwagę rozległość Huculszczyzny oraz charakterystyczne dla tego obszary rozproszenie osadnictwa, punkty badawcze zostaną ustalone podczas pierwszego pobytu w terenie. W trakcie badań terenowych planujemy m. in. prowadzenie wywiadów narracyjnych – dźwiękowych zapisów relacji autobiograficznych, opowiadanych historii rodzin i rodów huculskich, historii miejsc znaczących, wokół których ogniskuje się pamięć, takich jak cerkiew, dwór, cmentarz, osobliwości przyrodnicze. Przewidujemy także prowadzenie tematycznych wywiadów kwestionariuszowych, mapowanie lokalnej topografii i mikrotoponimii oraz różnorakich „miejsc pamięci”, które mogą być rozważane jako antropologiczne modele „huculskiego świata”, a także wykorzystanie przechowywanych fotografii, listów oraz pamiątek rodzinnych, publikowanych oraz rękopiśmiennych monografii wsi, pamiętników, kolekcji, kronik bractw cerkiewnych itp.

<wróć do spisu>

***

Hubert Wierciński

Tytuł: Radiowo: społeczność lokalna w obliczu kryzysu ekologicznego
Laboratorium w latach: 2015-2017
Strona: 
Opis zajęć: w USOS

Proponowany cykl laboratorium etnograficznego to przede wszystkim interdyscyplinarna koncepcja badań nad jednym z ważniejszych problemów, z jakim borykają się mieszkańcy północno-zachodniej Warszawy. Źródłem tego problemu jest pobliskie wysypisko śmieci i kompostownia, które w znaczący sposób obniżają jakość życia w tym regionie. Społeczność lokalna nie pozostaje jednak bierna – zawiązana inicjatywa Stowarzyszenie Czyste Radiowo od miesięcy zabiega o poprawę jakości życia mieszkańców. Mieszkańcy Radiowa i okolic wydają się być zdeterminowani w walce o czyste powietrze i poprawę komfortu życia. Uważają, że pobliskie wysypisko i kompostownia są źródłem nie tylko problemów ekologicznych, ale także medycznych – smród i odpady mają pogarszać stan zdrowia dzieci i osób starszych lub cierpiących z powodu innych schorzeń.
Celem laboratorium jest więc zbadanie postaw, poglądów, praktyk i narracji społeczności lokalnej i organizacji reprezentujących jej interesy. Laboratorium ma charakter interdyscyplinarny: łączy ze sobą elementy antropologii środowiska, antropologii medycznej, antropologii katastrof i antropologii miasta. Słuchacze zapoznają się najnowszą literaturą i wynikami podobnych badań, a także w znaczący sposób poszerzą wiedzę z zakresu szeroko rozumianej antropologii. Jednym z celów zajęć jest także wypracowanie podstaw etnograficznego warsztatu badawczego wśród uczestników zajęć.

<wróć do spisu>

***

Weronika Izabela Plińska

Tytuł: Infrastruktura miejska Warszawy: obrazy, materialności, przestrzenie
Laboratorium w latach: 2015-2017
Strona:
Opis zajęć: w USOS

Rondo Placu Zbawiciela w Warszawie to ten typ miejskiej infrastruktury, który umożliwia antropologiczne badanie swoistego „eksperymentu naturalnego”. Dzieje się tak za sprawą umieszczenia w centrum Placu rzeźby „Tęcza” Julity Wójcik. Produkcja przestrzeni (Lefebvre 1991) odbywa się tu, w głównej mierze, poprzez „inicjatywy”, „ingerencje” i „intruzje”, podejmowane tak przez zorganizowane, jak i przez efemeryczne „zbiorowości” aktorów społecznych, działających „w bezpośrednim sąsiedztwie” obiektu artystycznego (Gell 1998). Będąc pod stałym nadzorem kamer monitoringu miejskiego, kamer przemysłowych, kamer telewizyjnych i kamer zainstalowanych w telefonach komórkowych, Plac jest miejscem transmisji nieustannego „spektaklu” (Debord 2006). Skłania do zwrócenia uwagi właśnie na złożoną, wielopłaszczyznową infrastrukturę, która projektuje wspomniane interakcje. Zbliża to do rozumienia samej tej infrastruktury jako mediatora, którego sprawczość polega nie tylko na dostarczaniu surowców, ale też na utrwalaniu i potwierdzaniu istniejących hierarchii między ludźmi (Latour 2010).
Dodatkowo, przestrzeń wokół Placu możliwa jest do rozpoznania jako przestrzeń „ikonostarcia” (Latour 2010). Widziana z perspektyw podmiotu badającego, utkana jest ona bowiem z niepokoju i wątpliwości – nie sposób jest rozstrzygnąć, bez wnikliwych dociekań, czy mamy do czynienia z aktami kreacji, czy destrukcji, niszczenia, czy przebudowy. Rozpoznanie takie może wstępnie opisywać także przestrzeń Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej, jako materializacji utopijnej wizji społeczeństwa po rewolucji – projektującej nie tylko pożądany kształt stosunków społecznych, ale także możliwą przyszłość (por. Buchli 1999, Jameson 2005). W przestrzeni „niepokoju i wątpliwości”, tym bardziej ważne jest to, co dla poszczególnych aktorów społecznych staje się wyznacznikiem „infrastruktury ich doświadczenia” (Dourish and Bell 2007), a więc to, co nadaje rytm ich codzienności: linie tramwajowe, linie autobusowe, linia metra, ścieżki rowerowe, a także oświetlenie.
Laboratorium etnograficzne badające infrastrukturę miejską na przykładzie Warszawy, może stać się przyczynkiem do podjęcia wielu tematów badawczych, przynależnych do różnych subdyscyplin. Kształt ostatecznej wersji syllabusa zajęć i szczegółowej listy lektur będą więc zależne od zainteresowań uczestników zajęć.

<wróć do spisu>

***

Jonna Mroczkowska

Tytuł: Etnografie polityki i pamięci. Krajobraz społeczny pogranicza polsko-białoruskiego w kontekście transformacji ustrojowej i koncepcji postsocjalizmu
Laboratorium w latach: 2015-2017
Strona:
Opis zajęć: w USOS
 

Projekt laboratorium zakłada analizę społecznych skutków transformacji ustrojowej tj. praktyk i strategii radzenia sobie ze zmianą, sposobów pamiętania PRL oraz rozumienia polityki i państwa. Badania prowadzone będą w Sokółce i okolicznych wsiach położonych na wschód od miasteczka. Tak określony teren oferuje szereg pytań badawczych związanych m.in. z pogranicznym charakterem miejsca, kontaktami z Białorusią; historią rozwoju przemysłu wczasach PRL i wielokulturowością.
Projekt ma charakter monograficzny, choć jego założeniem jest możliwość wysunięcia szerszych wniosków na temat funkcjonowania społeczności lokalnych pasa przygranicznego na wschodzie Polski.
Celem laboratorium jest praktyczne zastosowanie zachodnich koncepcji postsocjalizmu oraz próba rozwinięcia polskiego głosu w dyskusji nad postsocjalizmem.
Zajęcia wzbogacone będą tekstami dotyczącymi polskiego kontekstu, tekstami dotyczącymi najistotniejszych problemów metodycznych i metodologicznych oraz archiwalnymi materiałami z badań etnograficznych.
Studenci w trakcie trwania kursu pracować będą nad projektem własnego kwestionariusza, następnie uczestniczyć będą wyjazdowych badaniach etnograficznych na Podlasiu. Na podstawie zebranych materiałów powstaną prace laboratoryjne. Dwuletni kurs zakładać będzie pogłębioną pracę nad warsztatem pisarskim i umiejętnością konstruowania tekstu naukowego.

<wróć do spisu>

***

Magdalena Lubańska

Tytuł: Cuda, praktyki pątnicze i ucieleśniona religijność społeczności katolickich na Rzeszowszczyźnie
Laboratorium w latach: 2015-2017
Strona: 
Opis zajęć: w USOS
 

Celem badań jest eksploracja, rozpoznanie i opis współczesnej religijności katolickiej w regionie południowo-wschodniej Polski. Badania terenowe prowadzone będą w okolicach Krosna (dwa wyjazdy terenowe) i Leżajska (dwa wyjazdy terenowe). Ich przedmiotem będzie przede wszystkim zmysłowy i materialny wymiar życia religijnego (kult przedmiotów religijnych, kwestia ich sprawczości, rola ciała i zmysłów w socjalizacji i ekspresji religijnej, szlaki pielgrzymkowe, kalwarie, „dróżki Matki Bożej” jako sposób doświadczania sacrum, wiara w wydarzenia cudowne i jej świadectwa). Problematyka ta będzie rozpatrywana w odniesieniu do kontekstu społecznego i historycznego. A tematy po pierwszym wyjeździe terenowym będą ewoluować w rozmaitych kierunkach, gdyż ostatecznie to sam teren „podpowie” nam, jakie pytania badawcze warto postawić. Zależy mi na tym, żeby projektowane prace laboratoryjne stanowiły próbę udzielenia odpowiedzi na problemowo ujęte pytanie natury antropologicznej, które studenci sformułują najpóźniej przed odbyciem dwóch ostatnich praktyk terenowych.
Podejście badawcze inspirowane będzie teorią, umożliwiającą wykroczenie poza obarczony wiktoriańską spuścizną intelektualną naszej dyscypliny nawyk analizowania ich przez szereg binarnych opozycji jak ciało/umysł, wiara/praktyka, religia/magia. Dlatego podejście teoretyczne realizowane w ramach laboratorium inspirowane będzie przede wszystkim podejściem fenomenologicznym, a dokładniej koncepcją ucieleśnienia w ujęciu Thomasa Csordasa. Z nowszych ujęć studenci zapoznają się też z antropologia performance’u (E. Schieffelin, R. Schehner), i egzystencjalną (M. Jackson).
Będziemy też korzystać z literatury przedmiotu z zakresu antropologii pielgrzymek, objawień i szeroko rozumianego sensualizmu religijnego; ale też antropologii uprzedzeń (na terenach tych mieszkały bowiem liczne społeczności żydowskie i zrozumienie pewnych aspektów religijnego imaginarium katolików nie będzie możliwe bez przywołania pamięci o mieszkających tam Żydach).
Wyjazdy badawcze dostosowane będą do kalendarza liturgicznego, tak by możliwe było prowadzenie obserwacji uczestniczącej w okresie ważnych uroczystości religijnych, przyciągających licznych pielgrzymów. Interesować nas będzie, w jaki sposób sceneria miejsca, sakralne przedmioty i postawy cielesne wpływają na imaginaria katolików i jak oni sami je wykorzystują do własnych ekspresji religijnych. Krótkie rozmowy przeprowadzone wówczas z pielgrzymami oraz obserwacje będą następnie stanowić jedynie punkt wyjścia do przeprowadzenia po ich zakończeniu pogłębionych wywiadów terenowych.

<wróć do spisu>

***

Tadeusz Baraniuk

Tytuł: Huculszczyzna - obszary pamięci
Laboratorium w latach: 2014-2016
Strona:
Opis zajęć: w USOS

Grupa laboratoryjna będzie częścią szerszego projektu badań terenowych, realizowanego przez badaczy polskich z udziałem badaczy ukraińskich oraz studentów etnologii z Uniwersytetu Przykarpackiego w Iwano-Frankowsku. Centrum prowadzonych badań będzie rejon Werchowyny. Biorąc pod uwagę rozległość Huculszczyzny oraz charakterystyczne dla tego obszary rozproszenie osadnictwa, punkty badawcze zostaną ustalone podczas pierwszego pobytu w terenie. W trakcie badań terenowych planujemy m. in. prowadzenie wywiadów narracyjnych – dźwiękowych zapisów relacji autobiograficznych, opowiadanych historii rodzin i rodów huculskich, historii miejsc znaczących, wokół których ogniskuje się pamięć, takich jak cerkiew, dwór, cmentarz, osobliwości przyrodnicze. Przewidujemy także prowadzenie tematycznych wywiadów kwestionariuszowych, mapowanie lokalnej topografii i mikrotoponimii oraz różnorakich „miejsc pamięci”, które mogą być rozważane jako antropologiczne modele „huculskiego świata”, a także wykorzystanie przechowywanych fotografii, listów oraz pamiątek rodzinnych, publikowanych oraz rękopiśmiennych monografii wsi, pamiętników, kolekcji, kronik bractw cerkiewnych itp.

***

Magdalena Radkowska-Walkowicz

Tytuł: Antropologia rodziny i dzieciństwa
Laboratorium w latach: 2014-2016
Strona: http://childhoods.uw.edu.pl/studenci/labo/
Opis zajęć: w USOS

 Zagadnienia związane z relacjami pokrewieństwa są w centrum zainteresowania antropologii niemal od jej początków. Tak jak większość współczesnych badaczy będziemy podkreślać kulturowe, a nie biologiczne uwarunkowania ideologii pokrewieństwa i metaforyczność kategorii powszechnie uznawanych za fakty biologiczne (np. kategoria krwi), jednocześnie zauważając rolę genetyki i związanych z nią potocznych definicji genu w dzisiejszych konceptualizacjach rodziny. Będziemy badać różne konstelacje rodzinne, także te wynikające z rozwoju nowych technologii reprodukcyjnych, takich jak zapłodnienie in vitro. Zwrócimy uwagę na takie fenomeny jak: macierzyństwo zastępcze (tzw. surogacja), banki spermy i komórek jajowych, rodzicielstwo par homoseksualnych – zjawiska te niewątpliwie zakwestionowały dotychczasowe spojrzenie na pokrewieństwo, macierzyństwo, ojcostwo i rodzinę w kulturze Zachodu. Niemniej przyjrzymy się także bardziej klasycznym tematom antropologicznym i socjologicznym, takim jak: adopcja, rozwód, małżeństwo, układy genderowe w rodzinie, rozkład obowiązków domowych, relacje między krewnymi i powinowatymi (np. teściową a synową, dziadkami a wnukami), seksualność, macierzyństwo, ojcostwo, partnerstwo, siostrzaństwo, braterstwo, obrzędy i rytuały rodzinne.

<wróć do spisu>

***

Anna Wieczorkiewicz

Tytuł: Egzotyka w perspektywie globalnego przemysłu kulturowego i różnych form mobilności. Warszawskie znaki Orientu
Laboratorium w latach: 2014-2016
Strona:
Opis zajęć: w USOS

Dzisiaj niekoniecznie trzeba jechać do Indii, by zetknąć się z tym, co uważa się za ich klimat. Fascynacja tym subkontynentem znajduje szerokie odzwierciedlenie nie tylko w licznych scenariuszach podróży do Indii, ale i w praktykach konsumpcji. Korzystając z motywów zaczerpniętych z kultury indyjskiej lub jedynie kojarzących się z Indiami, ludzie Zachodu nadają barwę i jakość życiu codziennemu. Zastosowanie znajdują motywy o charakterze zdobniczym, orientalne elementy wystroju wnętrz czy ubiorów, kuchnia indyjska, medycyna ajurwedyjska, joga, praktyki medytacyjne, taniec, muzyka, filmy, religia, filozofia... Indyjskość wpuszczana w obieg globalnego przemysłu kulturowego ulega symbolicznym przekształceniom, wpisuje się w ofertę dostępną w konstruowaniu stylów życia, jest pomocna w układaniu projektów biograficznych. Przy okazji idea podróży do Indii – obecna w kulturze europejskiej od wieków – zmienia się w specyficzny sposób. Można przypuszczać, że zjawisko to stanowi odpowiedź na pewne potrzeby - warto spytać o to, jakie są to potrzeby i dlaczego zaspokaja się je w ten sposób.

<wróć do spisu>

***

Magdalena Zatorska

Tytuł: Chasydzkie pielgrzymki do Polski. Pamięć, historia i nowe przestrzenie interakcji społecznych
Laboratorium w latach: 2014-2016
Strona:
Opis zajęć: w USOS

 Co roku do czternastotysięcznego Leżajska, miejscowości położonej w województwie podkarpackim, zjeżdża kilka tysięcy chasydów z całego świata, którzy odwiedzają grób swojego duchowego przywódcy, cadyka Elimelecha (zm. 1786), by w rocznicę jego śmierci w tym szczególnym miejscu modlić się o zdrowie i powodzenie. Ohel zmarłego w 1814 roku cadyka Dawida Lelowera, znajdujący się w dwutysięcznym Lelowie (województwo śląskie), z tego samego powodu jest celem dorocznych pielgrzymek niemal pół tysiąca Żydów. Jak pod wpływem intensywnego chasydzkiego ruchu pielgrzymkowego zmienia się krajobraz i przestrzeń tych miejscowości? Jaki wpływ pielgrzymki chasydów mają na życie codzienne ich mieszkańców? To podstawowe kwestie, które będziemy badać w ramach laboratorium. Jest ono skierowane do osób zainteresowanych zagadnieniami kontaktów kulturowych, wielokulturowości (w tym krytyczną analizą tej kategorii), polityki kulturalnej i historycznej, a także relacjami polsko-żydowskimi.

<wróć do spisu>

***

Iwona Kaliszewska

Tytuł: Codzienność młodych Gruzinów, Badania w Tbilisi
Laboratorium w latach: 2013-2015
Strona:
Opis zajęć: w USOS

Weekend na facebooku, na demonstracji czy w kawiarni? Jakie formy przybiera zaangażowanie młodych ludzi w sprawy publiczne? Jaki ma to związek z polityką państwa, a jaki z procesami globalizacyjnymi? Jest to dwuletni cykl zajęć łączących zajęcia o charakterze konwersatoryjnym z wyjazdami terenowymi. W ramach laboratorium student ma szanse uczestniczenia w projekcie badawczym na wszystkich etapach jego realizacji, pod opieką prowadzącego daną grupę laboratoryjną.

<wróć do spisu>

***

Tomasz Rakowski 
Maja Dobiasz 

Tytuł: Lokalne wymiary uczestnictwa w kulturze i animacja kultury. Etnograficzne "badania w działaniu"
Laboratorium w latach: 2013-2015
Strona:
Opis zajęć: w USOS

Celem badań jest uchwycenie samorzutnego, spontanicznego i oddolnego charakteru powstawania treści kultury w społecznościach lokalnych Południowego Mazowsza, w okolicach Szydłowca i Przysuchy (Ostałów, Ostałówek, Sulistrowice, Zaława, Broniów, Cukrówka). Badania będą przede wszystkim prowadzone w środowiskach wiejskich uznawanych w dyskursach publicznych i często przez samych lokalnych aktorów za peryferyjne, należące do obszarów marginalizowanych i pozbawionych dostępu do kultury; są to wsie względnie odizolowane od dużych ośrodków, często dotknięte problemami ekonomiczno-społecznymi takimi jak bezrobocie i wahadłowe migracje zarobkowe. Podstawowym zadaniem warsztatu jest wytworzenie wiedzy o aktywności kulturalnej i społecznej, która przyznaje tym środowiskom obecność własnych, choć często ukrytych kompetencji kulturowych i twórczych oraz unika praktyk nieświadomego narzucania i kształtowania zewnętrznej, dominującej wizji uczestnictwa w kulturze.

<wróć do spisu>

***

Sławomir Sikora
Karolina Dudek

Tytuł: Grochów. Antropologia przestrzeni bliskich 
Laboratorium w latach: 2013-2015
Strona: Facebook  
Opis zajęć: w USOS

Miasto to palimpsest składający się z heterogenicznych obszarów, które nakładają się na siebie. To przestrzeń, którą tworzą rozległe sieci działań i zaludniają społeczno-techniczne hybrydy. Wytwarzana przez codzienne praktyki stale podlega przekształceniom. Badania współczesnego miasta muszą się wiązać z wielowymiarowy opisem, który uwzględni splot czynników historycznych, kulturowych i instytucjonalnych, działania aktorów ludzkich i pozaludzkich, to, co wizualne, i to, co multisensoryczne. Jak wytwarzane jest współczesne miasto? Punktem wyjścia będzie próba odpowiedzi na pytanie: „Gdzie jest Grochów?”.
Punktem wyjścia będzie próba odpowiedzi na pytanie: „Gdzie jest Grochów?”. Okazuje się bowiem, że sprawa nie jest wcale oczywista: jednostkowe geografie mieszkańców nie pokrywają się z oficjalnymi mapami. Będziemy starali się odpowiedzieć na pytanie, jak wytwarzana jest lokalność dzielnicy współczesnej metropolii – lokalność Grochowa. Jakim i czyim celom służy? W jaki sposób mieszkańcy tej dzielnicy konstruują jej obraz i jak go wykorzystują? Będziemy dążyli do uchwycenia różnych aspektów wytwarzania lokalności: od działalności wspólnot mieszkaniowych zaangażowanych w tworzenie i przekształcanie infrastruktury, artystów i animatorów kultury działających lokalnie i współpracujących z mieszkańcami Grochowa, po działania różnych aktorów w przestrzeni internetu.
Chcielibyśmy wykorzystać również przestrzeń internetu jako miejsce prowadzenia badań, narzędzie badawcze oraz przestrzeń współpracy i tworzenia wiedzy etnograficznej. Chcielibyśmy, aby multimedialna prezentacja wyników badań rekonstruowała to, co wyłaniać się będzie z narracji o mieszkaniu i działaniu na Grochowie. Będzie to wielogłosowa i wieloznaczna opowieść, rejestrująca sprzeczności i urwane wątki… a nade wszystko otwarta na kolejne odczytania i interpretacje – dlatego internet i hipertekst będą ważnymi narzędziami.

<wróć do spisu>

***

Gaweł Walczak

Tytuł: Inna Warszawa: etnograficzne badania stołecznych cudzoziemców 
Laboratorium w latach: 2013-2015
Strona:
Opis zajęć: w USOS

Celem badań jest przeprowadzenie analizy sytuacji społecznej w Warszawie pod kątem występowania różnych grup cudzoziemców oraz prowadzonych wobec nich działań organizacji pozarządowych i instytucji administracji publicznej. Projekt będzie realizowany metodą etnograficznych badań terenowych w Warszawie i okolicach. Jest to dwuletni cykl zajęć łączących zajęcia o charakterze konwersatoryjnym z wyjazdami terenowymi. W ramach laboratorium student ma szanse uczestniczenia w projekcie badawczym na wszystkich etapach jego realizacji, pod opieką prowadzącego daną grupę laboratoryjną.

<wróć do spisu>

***

Anna Malewska-Szałygin

Tytuł: Etnografia mediów: etnograficzne badanie odbioru przekazu medialnego
Laboratorium w latach: 2012-2014
Strona:
Opis zajęć: w USOS

Celem projektowanych badań jest udokumentowanie i zinterpretowanie wpływu przekazu medialnego na wiedzę potoczną ludzi słabo wykształconych, a ściślej użytku, jaki robią mieszkańcy wsi z treści i obrazów produkowanych przez media. Projekt będzie realizowany metodą etnograficznych badań terenowych we wsiach powiatu Nowy Targ.

<wróć do spisu>

***

dr Piotr Cichocki

Tytuł: Kreowanie i kupowanie kultury. Wytwórczość a konsumpcja na wschodnim pograniczu Kurpiowszczyzny
Laboratorium w latach: 2012-2014
Strona:
Opis zajęć: w USOS

Celem grupy laboratoryjnej jest zbadanie relacji wobec różnego rodzaju dóbr wśród mieszkańców zachodniej części Województwa Podlaskiego ze szczególnym nastawieniem na perspektywę wytwarzania i konsumowania dóbr materialnych i symbolicznych. Grupa zajmie się zmiennymi aspektami społecznego życia przedmiotów i znaczeń kulturowych z nimi związanych. Celem laboratorium będzie przebadanie ludzkiej relacji wobec towarów / dóbr kupowanych i uzyskiwanych na drodze wymiany “z zewnątrz” oraz dóbr i przedmiotów wytwarzanych przez rozmówców. By zbadać aspekt wytwórczości, ze szczególnym naciskiem będziemy zajmować się społecznością rolniczą z okolic Kolna i Nowogrodu w zachodniej części Województwa Podlaskiego.

<wróć do spisu>

***
 

Magdalena Zowczak

Tytuł: Kultura religijna wobec zmian społecznych. Studium społeczności lokalnej (Ukraina, Podole)
Laboratorium w latach: 2012-2014
Strona: https://etnologia.uw.edu.pl/kultura-religijna-polska-ukraina
Opis zajęć: w USOS

 Konflikty i podziały społeczne, zarówno w Polsce jak i na Ukrainie, znajdują wyraz w różnych formach religijnej bądź parareligijnej ekspresji. Język symboli tradycji chrześcijańskiej, choćby oderwany od religii, pozostaje powszechnym środkiem komunikacji społecznej w Polsce i w niektórych innych krajach Europy Wschodniej, a także jednym z dominujących źródeł moralnego dyskursu. Dlatego celem projektowanych badań będzie antropologiczna interpretacja społecznej roli chrześcijaństwa w życiu wybranych społeczności i ich reprezentantów. Badania obejmą wyznawców katolicyzmu rzymskiego oraz Kościołów prawosławnych w kontakcie z denominacjami protestanckimi i ewentualnymi innymi grupami wyznaniowymi.

<wróć do spisu>

***

Karolina Bielenin-Lenczowska

Macedońskie Porecze 80 lat po Józefie Obrębskim
Laboratorium w latach: 2012-2014
Strona:
Opis zajęć: w USOS

Celem laboratorium jest stworzenie współczesnej monografii regionu Porecze w Macedonii. Temat przewodni stanowią badania Józefa Obrębskiego, prowadzone w latach 30. XX w. w tym regionie, które dotyczyły wielu zagadnień (m.in. magii, etniczności czy pozycji kobiety w społeczności).

<wróć do spisu>

***

Kamila Baraniecka-Olszewska

Tytuł: Antropologia współczesności czy przeszłości? Warszawskie rekonstrukcje historyczne
Laboratorium w latach: 2011-2013
Strona:
Opis zajęć: w USOS

W ramach prowadzonych zajęć zamierzam zwrócić uwagę studentów na wycinek obecności historii we współczesnej kulturze, mianowicie na działalność grup historycznych. Przedmiotem naszych zainteresowań staną się więc nie tylko wszelkie rekonstrukcje bitew , potyczek i innych wydarzeń historycznych (rzeczywistych bądź fikcyjnych), ale też sposób funkcjonowania tych grup, ich stosunek do przeszłości, jak i do teraźniejszości.

<wróć do spisu>

***

Agata Ładykowska

Tytuł: Kryzys solidarności? Skutki likwidacji Stoczni Szczecińskiej w perspektywie antropologii społecznej
Laboratorium w latach: 2011-2013
Strona:
Opis zajęć: w USOS

Projekt laboratoryjny stanowić będzie studium byłych pracowników Stoczni Szczecińskiej i społecznych skutków likwidacji Stoczni. Temat jest niezwykle istotny dla regionu zachodniopomorskiego.

<wróć do spisu>

***

Maria Małanicz-Przybylska

Tytuł: Nowoczesność i tradycja w kulturze współczesnych mieszkańców Podhala
Laboratorium w latach: 2011-2013
Strona:
Opis zajęć: w USOS

Celem laboratorium „Nowoczesność i tradycja” będzie zbadanie tych przestrzeni kultury współczesnych mieszkańców Podhala, w których to, co dawne i „tradycyjne”, przeplata się z różnymi aspektami współczesności.

<wróć do spisu>

***

Anna Maria Szutowicz

Tytuł: Płeć, seksualność, polityka
Laboratorium w latach: 2011-2013
Strona:
Opis zajęć: w USOS

Laboratorium wpisuje się w nurt antropologicznych studiów genderowych, nakierowany na analizę kodów kulturowych pod względem problematyki tożsamości płci. Badania prowadzone będą na wsiach kurpiowskich.

<wróć do spisu>

***

Jacek Żukowski

Tytuł: Przyroda w wielkim mieście. Percepcja środowiska przyrodniczego oraz jego ochrony wśród mieszkańców aglomeracji warszawskiej
Laboratorium w latach: 2011-2013
Strona:
Opis zajęć: w USOS

W trakcie zajęć laboratoryjnych podejmowany będzie problem relacji człowieka ze środowiskiem przyrodniczym w ramach współczesnej antropologii ekologicznej. Celem wstępnym laboratorium będzie ukazanie lokalnej wiedzy środowiskowej oraz naukowej wiedzy o środowisku jako konkurujących ze sobą konstrukcji społecznych, opartych na różnie zbudowanych narracjach o świecie przyrody.

<wróć do spisu>

***

Joanna Mroczkowska

Tytuł: Kulturowe aspekty konsumpcji i produkcji jedzenia. Etnografia okolic Dąbrowy Białostockiej
Laboratorium w latach: 2011-2013
Strona:
Opis zajęć: w USOS

Projekt laboratorium zakłada analizę wzorów produkcji i konsumpcji jedzenia celem zbadania strategii i praktyk radzenia sobie ze zmianami społecznymi i ekonomicznymi na poziomie jednostkowym i społeczności lokalnej we wsiach wokół Dąbrowy Białostockiej . Projekt ma więc charakter monograficzny, choć jego założeniem jest możliwość wysunięcia szerszych wniosków na temat funkcjonowania społeczności lokalnych pasa przygranicznego na wschodzie Polski.

<wróć do spisu>

***

Maria Dębińska

Tytuł: Przestrzeń publiczna Warszawy z perspektywy antropologicznej
Laboratorium w latach: 2010-2012
Strona:
Opis zajęć: w USOS

Celem laboratorium jest zbadanie przestrzeni publicznej Warszawy pod kątem dynamiki zachodzących w niej przemian. Badania będą się skupiać przede wszystkim na tych jej cechach, które są związane ze społecznym zróżnicowaniem, indywidualną i grupową aktywnością użytkowników, mechanizmami segregacji społecznej i wykluczenia. Podczas laboratorium studenci będą próbowali zbadać w jaki sposób postrzegana i używana jest przestrzeń publiczna Warszawy, jakie podziały symboliczne i społeczne w niej funkcjonują, i z jakimi barierami stykają się w niej poszczególne grupy mieszkańców.

<wróć do spisu>

***

Wojciech Lipiński

Tytuł: Religie i narody ukraińskiego Budziaku. Staroobrzędowcy nad Dunajem
Laboratorium w latach: 2010-2012
Strona: https://www.etnologia.uw.edu.pl/staroobrzedowcy-nad-dunajem
Opis zajęć: w USOS

 Ukraiński Budziak, czyli część współczesnego obwodu odeskiego położona między granicą z Mołdawią i Rumunią a wybrzeżem Morza Czarnego, to wielokulturowy region zamieszkały przez przedstawicieli różnych narodów i religii. W jego południowej części położonej nad Dunajem, spotykamy głównie Ukraińców i Rosjan oraz mniej licznych Mołdawian, a także Bułgarów i Gagauzów. Dominującym wyznaniem jest prawosławie, jednak charakterystyczna dla regionu jest także obecność staroobrzędowców oraz przedstawicieli nowych kościołów protestanckich.

<wróć do spisu>

***

Ewa Maciejewska-Mroczek

Tytuł: Antropologia dzieciństwa
Laboratorium w latach: 2010-2012
Strona:
Opis zajęć: w USOS

Kategorie dziecka i dzieciństwa w obecnie powszechnie rozumianym kształcie stanowią w kulturze zachodniej nowe zjawisko. W stosunkowo krótkim czasie obserwujemy ich wędrówkę z peryferyjnych obszarów życia społecznego do samego jego centrum. Efektem jest niejednoznaczny, paradoksalny status dzieci. Z jednej strony znajdują się one poza "wspólnym światem", tworzonym przez dorosłych. Stanowią grupę marginalizowaną ze względu na swą niepełność, niedoskonałość, nieracjonalność. Są postrzegane jako byty nakierowane na przyszłość, a nie pełnoprawne istoty ludzkie. Z drugiej zaś strony dziecko stanowi we współczesnej kulturze obiekt swoistej obsesji. Staje się najważniejszym projektem do zrealizowania, zadaniem do wykonania. Współczesne dzieciństwo to projekt utopijny: jest wolne od trosk dorosłych, znajduje się poza seksualnością, podziałami społecznymi, jest bliskie naturze. Oparty na takich założeniach mit szczęśliwego dzieciństwa można uznać za jeden z fundamentów współczesnej kultury.

<wróć do spisu>

***

Róża Rzeplińska

Tytuł: PRL z pamięci. Obraz Polski Ludowej w oczach warszawskiej inteligencji
Laboratorium w latach: 2010-2012
Strona:
Opis zajęć: w USOS

Dominującym wspólnym doświadczeniem większości dorosłych Polaków jest życie w realnym socjalizmie. Dwadzieścia lat po upadku systemu można stawiać pytania o sposób zapamiętania tego czasu. Celem grupy laboratoryjnej PRL z pamięci jest ustalenie w jaki sposób PRL zachowała się w pamięci wykształconych mieszkańców stolicy: jakie są modele tej pamięci, co ją kształtowało, w jaki sposób jest ona wartościowana, gdzie we współczesnych zachowaniach społecznych i kulturze możemy znaleźć ślady socjalistycznego systemu, propagandy, prawa, stosunku do pracy, wartości, obrzędów i stylistyki. Pamięć zamkniętej epoki historycznej i wykształceni mieszkańcy miasta to świetne pola badawcze dla antropologa. Do udziału w grupie laboratoryjnej zapraszam studentów zainteresowanych Polską Ludową, chcących nauczyć się jak prowadzić etnograficzny wywiad oraz podjąć się wyzwania prowadzenia badań wśród wykształconych warszawiaków.

<wróć do spisu>

***

Hubert Wierciński

Tytuł: Różne spojrzenia na medycyną, zdrowie i chorobę - współczesne wyzwania antropologii medycznej
Laboratorium w latach: 2010-2012
Strona:
Opis zajęć: w USOS

Antropologia medyczna w środowisku akademickim i "praktycznym" (złożonym z antropologów działających poza uniwersytetami) cieszy się dużą popularnością. Od lat 70 XX wieku po dziś dzień w lawinowy sposób przybywa interesujących i inspirujących lektur, prezentujących zarówno problemy metodologiczne, teoretyczne, jak i konkretne rezultaty badań terenowych. Niewątpliwie, wzrost zainteresowania tematami dotyczącymi zdrowia i choroby wiąże się z narastającymi problemami w obrębie służby zdrowia w krajach zachodnich oraz postępującym różnicowaniem się społeczeństw, tak pod względem etnicznym i kulturowym, jak i demograficznym. Swoją popularność antropologia medyczna zawdzięcza między innymi "bliskości" terenów badawczych i "innych" (zdrowie i choroba są przecież częścią życia każdego z nas) oraz możliwości praktycznego wykorzystania zbieranych danych i tworzonych interpretacji.

<wróć do spisu>

***

Robert Zydel

Etnografia rynku i konsumentów
Laboratorium w latach: 2010-2012
Strona:
Opis zajęć: w USOS

W ostatnich latach zarówno w Polsce jak i w wielu innych krajach, etnograficzne techniki i narzędzia badawcze wykorzystywane są w badaniach rynkowych. Powstają wyspecjalizowane podmioty gospodarcze oferujące tego typu usługi badawcze. Okazuje się, że etnografia jako nauka wypracowała metodologie ułatwiające zrozumienie ludzi i mechanizmów ich działania, które sprawdzają się zarówno w badaniu egzotycznych kultur jak i niszowych segmentów konsumentów. Monografię wsi od monografii centrum handlowego może różnić wiele, co nie znaczy, że zastosowane podejście badawcze ma być diametralnie różne.

<wróć do spisu>

***

Łukasz Smyrski

Tytuł: Etnografia krajobrazu
Laboratorium w latach: 2009-2011
Strona:
Opis zajęć: w USOS

W trakcie zajęć laboratoryjnych będziemy traktowali krajobraz jako "żywy" społeczny konstrukt, podlegający dynamicznym zmianom. Pejzaż ukazujący się zewnętrznemu obserwatorowi jako niezmienny i "wieczny", potraktujemy jako "płynny". Płynność zostaje osiągnięta w wyniku dialektyki społecznej praktyki i doświadczenia członków społeczności lokalnej. Jednocześnie będziemy starali się zbudować definicję krajobrazu, który na podstawie wstępnych założeń roboczo definiujemy jako światopogląd, przestrzeń, a także niewidoczną "siłę" wpływającą na ludzką tożsamość. Powiązanie krajobrazu z problematyką społeczności lokalnej pozwoli umieścić przedmiot naszego zainteresowania w szerszym kontekście tematów i problemów naukowych realizowanych w czołowych ośrodkach antropologicznych w Europie.
Miejsce badań: południowe obszary Polski (Podhale, Gorce).

<wróć do spisu>

***

Katarzyna Kuzko
Jolanta Wiśniewska

Tytuł: Historia mówiona jako 'obiekt' muzealny
Laboratorium w latach: 2009-2011
Strona:
Opis zajęć: w USOS

Teren badań: prawobrzeżna Warszawa. Grupa badana: mieszkańcy prawobrzeżnej Warszawy, zwłaszcza "zasiedziali" - zamieszkali tuż po II wojnie światowej i wcześniej. Metody: obserwacja uczestnicząca, pogłębiony wywiad etnograficzny, metoda biograficzna . Słowa kluczowe: historia mówiona, ciągłość historyczna, narracja, przeszłość, pamięć, wiedza historyczna, dziedzictwo

<wróć do spisu>

***

Katarzyna Waszczyńska

Tytuł: Monografia północno-zachodniej Suwalszczyzny
Laboratorium w latach: 2009-2011
Strona:
Opis zajęć: w USOS

Cel laboratorium:
1. nauka warsztatu etnografa - od przygotowania projektu badawczego po jego realizację (praca w terenie: prowadzenie rozmowy, obserwacja, notatki terenowe, dziennik terenowy, dokumentacja fotograficzna/filmowa; spisywanie i analiza zebranego materiału) i podsumowanie w postaci pracy laboratoryjnej;
2. zebranie materiału empirycznego dotyczącego ważnych, z punktu widzenia badanej społeczności północno-zachodniej Suwalszczyzny, aspektów życia i kultury. Dlatego też tematyka może być tu zróżnicowana i dotyczyć zarówno kwestii krajobrazu kulturowego np. małej architektury (np. kapliczek), miejsc historycznych (np. głazy, mogiły), ale także kwestii relacji rodzinnych, sąsiedzkich czy z przybyszami np. innymi etnicznie czy wyznaniowo (Staroobrzędowcy, Żydzi, ewangelicy itd.), a także "współczesnymi innymi"- turystami; pamięci historycznej - dotyczącej historii rodziny, miejscowości, regionu, jak również życia codziennego, czasu świątecznego (dorocznego i rodzinnego) itd.

<wróć do spisu>

***

Iwona Kaliszewska
Iwa Kołodziejska

Tytuł: Świeckie i religijne autorytety na Podolu Wschodnim
Laboratorium w latach: 2009-2011
Strona:
Opis zajęć: w USOS

Badania terenowe wśród mieszkańców obwodu winnickiego na Podolu Wschodnim. Naszym celem będzie prześledzenie kto i dlaczego obdarzany jest na Podolu autorytetem społecznym. Będą nas interesować zarówno autorytety "dotykalne" takie jak rodzice, miejscowy ksiądz, pop lub nauczyciel oraz medialne takie jak politycy (np. liderzy pomarańczowej rewolucji), znani sportowcy. Chcemy zbadać jakiego rodzaju motywacje towarzyszą ludziom - młodzieży i osobom starszym, obdarzającym autorytetem konkretną osobę. Jaki jest wpływ poszczególnych autorytetów na tworzenie wiedzy potocznej przez mieszkańców niewielkich wspólnot lokalnych, na ich postawy społeczne, podejmowane przez nich decyzje, percepcję otaczającego ich świata, wyobrażenia o władzy i prawach rządzących światem. Chcemy zwrócić uwagę na przeplatanie się różnych wątków (elementów wiedzy pochodzących z różnych źródeł) w obrębie wiedzy potocznej rozmówców oraz na to czy można mówić o wielości autorytetów, która na eklektyzm tej wiedzy wpływa.

<wróć do spisu>

***

Piotr Cichocki

Wspólnota lokalna i światłowód. Internet i nowe media w użyciu mieszkańców powiatu Augustowskiego
Laboratorium w latach: 2009-2011
Strona:
Opis zajęć: w USOS

Celem zajęć laboratoryjnych i praktyk terenowych jest zaobserowanie, opisanie i zinterpretowanie procesów, jakie dokonują się w związku z pojawieniem się komunikacji internetowej i multimedialnej na terenach uznawanych za tradycyjne. Odnoszę się tu do tego rodzaju etnografii, która uznaje konkretnego człowieka za centrum swojego zainteresowania. Podstawowe założenie brzmi, że zarówno życie we wspólnocie lokalnej, jak i udział we współczesnej komunikacji elektronicznej (oglądanie telewizji, czytanie magazynów, odbiór internetu) przynoszą specyficzne wyobrażenia o świecie. Celem laboratorium jest zbadanie, jak te wyobrażenia się wykluczają, uzupełniają, przeplatają czy wzajemnie wzmacniają.

<wróć do spisu>

***

Helena Patzer

Tytuł: Zmiany na Podlasiu pod wpływem migracji
Laboratorium w latach: 2009-2011
Strona:
Opis zajęć: w USOS

Temat grupy dotyczy jednego z ważniejszych współczesnych zjawisk społecznych - migracji. W czasie badań przyjrzymy się dynamice migracji zagranicznych i ich konsekwencjom, zwracając szczególną uwagę na wpływ migracji na kraj pochodzenia. W wyniku migracji zachodzą głębokie zmiany społeczne, które będziemy starali się uchwycić. Migracja zmienia hierarchię społeczną, role odgrywane przez kobiety i mężczyzn, relacje rodzinne i przyjacielskie, stosunki ekonomiczne, krajobraz kulturowy i naturalny, normy i wartości kulturowe, praktyki społeczne, gusta i upodobania.

<wróć do spisu>

***

Wojciech Lipiński

Tytuł: Zadunajscy przesiedleńcy w Budziaku
Laboratorium w latach: 2008-2010
Strona: https://www.etnologia.uw.edu.pl/zadunajscy-przesiedlency-w-b...

 Punktem wyjścia badań realizowanych w ramach grupy laboratoryjnej „Zadunajscy przesiedleńcy w Budziaku” była sytuacja zróżnicowania etnicznego wywodzących się z Bałkanów mieszkańców regionu. Chcieliśmy się dowiedzieć, jak wpływa ona na ich codzienne życie oraz jak wynikające z niej uwarunkowania kształtują tożsamość poszczególnych jednostek i grup – zarówno dominujących w ukraińskim Budziaku Bułgarów, jak też Gagauzów i nielicznych Albańczyków. Interesowały nas między innymi takie zagadnienia, jak: stosunki etniczne, pamięć przesiedlenia, lokalne działania wynikające ze statusu mniejszości narodowych.

<wróć do spisu>

***

Wojciech Lipiński

Tytuł: Polesie. Etnografia wsi ukraińskiej
Laboratorium w latach: 2005-2007
Strona: https://www.etnologia.uw.edu.pl/polesie-etnografia-wsi-ukrai...

 Po rocznej przerwie wracaliśmy na Polesie z myślą o kontynuacji badań,(rozpoczeliśmy badania z grupą laboratoryjną „Polesie. Etniczność na pograniczu”)  tym razem z grupą „Polesie. Etnografia wsi ukraińskiej”. Uszczegółowienia wymagała przede wszystkim kwestia bardzo silnie zaznaczającej się w regionie obecności protestantów (głównie zielonoświątkowców). Ponadto dotychczasowe działania w dwóch zasadniczych polach – narodowości i religii – wymagały uzupełnienia o ważny dla dawnych stosunków społecznych na Polesiu składnik świadomości różnic stanowych. Pamięć o nich dobrze zachowała się w rejonie zariczańskim, dlatego tam skoncentrowały się badania drugiej grupy poleskiej. Oprócz tematyki pamięci dawnych różnic stanowych oraz religijności zielonoświątkowców powróciliśmy do pojedynczych tematów, które pojawiały się już w badaniach poprzedniej grupy poleskiej, jednak nie doczekały się wówczas realizacji (bardzo popularne w regionie praktyki magiczne, użycie nieformalnej antroponimii czy lokalna percepcja skutków katastrofy czarnobylskiej).      

<wróć do spisu>

***

Wojciech Lipiński

Tytuł: Polesie. Etniczność na pograniczu
Laboratorium w latach: 2002-2004
Strona: https://www.etnologia.uw.edu.pl/polesie-etnicznosc-na-pogran...

 Rozpoczynając badania na terenie ukraińskiego Polesia z grupą laboratoryjną „Polesie. Etniczność na pograniczu” planowaliśmy skoncentrować się na problematyce etnicznej i narodowościowej. Wynikało to z inspiracji badaniami prowadzonymi na Polesiu w okresie międzywojennym przez Józefa Obrębskiego. Teren zweryfikował te zamierzenia. Nie porzuciliśmy ich zupełnie, jednak realizowane były w ograniczonym zakresie. Nie mogliśmy bowiem przejść obojętnie obok tematów, które wręcz narzucały się naszej uwadze, takich jak związki mieszkańców z otaczającym ich leśnym ekosystemem, żywa do niedawna instytucja pobratymstwa czy głębokie więzi z zaświatami. Przesunęliśmy też nasze zainteresowanie z etniczności w stronę religii, co wynikało z wielowyznaniowości terenu (prawosławni, katolicy, protestanci).   

<wróć do spisu>