Co jest pilne? Europejska polityka neutralności klimatycznej miast i jej lokalne interpretacje

Zmiany klimatyczne stają się nie tylko tym, o czym mówią politycy, ale także tym, czego każdy z nas doświadcza w codziennym życiu. W obliczu upałów, huraganów i nieprzewidywalności pór roku coraz więcej osób zdaje sobie sprawę, że nadszedł czas, aby przemyśleć nasz sposób życia i przeciwdziałać zmianom klimatycznym. I że jest to pilna potrzeba na całym świecie.

Bogate kraje z rozbudowanym przemysłem, transportem i wysoką konsumpcją, takie jak kraje europejskie, mają największy wpływ na klimat. Nowa Misja 100 UE ma na celu powstrzymanie zmian klimatycznych. Wspiera 100 europejskich miast w dążeniu do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2030 r. Wśród tych 100 miast znajdują się Warszawa, Klagenfurt i Lublana. Widzi się w nich laboratoria działań na rzecz klimatu i wzorce do naśladowania dla wszystkich europejskich miast. Ale czy potraktują powstrzymanie zmiany klimatycznej jako pilną sprawę?

W tym projekcie chcemy dowiedzieć się, jak pilność neutralności klimatycznej konkuruje z innymi pilnymi potrzebami w tych miastach, takimi jak kryzys uchodźczy, skandal polityczny czy bankructwo miasta. Warszawa, Klagenfurt i Lublana bardzo różnią się wielkością, liczbą mieszkańców, budżetem i aktualnym wpływem na klimat, dwa miasta są stolicami, jedno - nie. Jak będą interpretować politykę UE? Co będzie priorytetem dla każdego z nich? Lokalne interpretacje tego, co pilne, pomogą nam lepiej zrozumieć społeczne hierarchie i asymetrie w tych miastach i pomiędzy nimi. A przede wszystkim chcielibyśmy dowiedzieć się, jaki wpływ mają działania tych miast na podejście do kwestii zmian klimatu. Celem naukowym projektu jest zbadanie i zinterpretowanie tego, co jest pilne w kontekście zmian klimatycznych. Chcemy zobaczyć, jak pilność neutralności klimatycznej konkuruje z innymi pilnymi sprawami. Chcemy wiedzieć, jak powstaje, kształtuje się i realizuje w życiu politycznym i kulturowym poczucie, że coś jest pilne. Interesuje nas społeczno-kulturowe i polityczne życie pilności klimatycznej.
Celami szczegółowymi projektu EU-URGE są:

• przeprowadzenie kulturowej analizy pilności klimatycznej,
• rozwinięcie antropologii zmian klimatu z wykorzystaniem pilności jako pryzmatu,
• zobaczenie, jak przebiega przejście miast do neutralności klimatycznej i co się dzieje, gdy unijna polityka neutralności klimatycznej przechodzi na poziom krajowy i lokalny.

Projekt ukaże specyfikę kontekstu środkowoeuropejskiego, który do tej pory nie był dobrze zbadany.

Antropologia jest uznawana za dyscyplinę najlepiej badającą to, co lokalne i codzienne. Posłużymy się jej sztandarową metodą – badaniami terenowymi. To metoda wyjścia w teren, bycia tam, współpracy z ludźmi i uważnego słuchania tego, co mają do powiedzenia. Metoda zanurzenia się w praktyce społecznej, która traktuje obserwowaną rzeczywistość jako nieoczywistą i jednocześnie sensowną. Przeprowadzimy obserwację uczestniczącą m.in. w urzędach i na protestach ulicznych, będziemy też robili wywiady pogłębione. Porozmawiamy z biurokratami i działaczami miejskimi, decydentami i pracownikami organizacji non-profit. Będziemy też traktowali teksty jako część rzeczywistości kulturowej, społecznej i politycznej. Zbierzemy i przestudiujemy dokumenty polityczne i debaty medialne na temat neutralności klimatycznej, aby zobaczyć, jak w tym kontekście rozumiane są pojęcia pilności, przyszłości i transformacji klimatycznej. Co ważne, będziemy pracować jako międzynarodowy zespół badawczy. Dla nas jest to więcej niż współpraca, jest to proces tworzenia nowej jakości wiedzy. Przeprowadzimy wspólne badania terenowe, aby skorzystać ze świeżej perspektywy, jaką przynosi „spojrzenie z zewnątrz”, i przeprowadzimy międzykrajowe analizy porównawcze naszych danych. Będziemy dzielić się ze sobą naszą wiedzą i doświadczeniem.

Mamy nadzieję, że pod koniec naszego badania dogłębnie zrozumiemy, jak pilności konkurują ze sobą w trzech miastach Europy Środkowej, które zdecydowały się dołączyć do akcji EU Mission 100. Zobaczymy, jakie wizje przyszłości przyniesie pilność neutralności klimatycznej. Dowiemy się, które elementy zmian klimatu są stawiane na pierwszym planie, a które pomijane przez zwalczające się pilności.

Projekt ujawni mechanizmy kulturowe promujące mobilizację w kwestiach zmian klimatycznych oraz te, które taką mobilizację hamują. Wniesie on wkład w antropologiczne badania pilności i będzie rozwijał antropologię polityki.