Centrum Badań Antropologicznych nad Prawosławiem(CBAnP)

Projekt miał na celu wypracowanie nowego warsztatu naukowego, służącego rozwojowi badań antropologicznych nad życiem społeczno-religijnym wyznawców prawosławia w Europie południowo-wschodniej i wschodniej. Czteroosobowy zespół badawczy „Centrum Badań Antropologicznych nad Prawosławiem” stanowiły: dr Magdalena Lubańska (kierownik projektu), dr Ewa Klekot, Agata Ładykowska i Magdalena Zatorska (wykonawcy).
Motywacją do realizacji celu założonego w projekcie było nasze przeświadczenie, że dominujący w antropologii religii język teoretyczny jest stronniczy, zdominowany przez postoświeceniowe i postreformacyjne wzorce myślowe i jako taki nieadekwatny do zrozumienia specyfiki społecznego funkcjonowania  prawosławnych społeczności. Aby przeciwdziałać tej tendencji dokonywałyśmy nowatorskiej syntezy kategorii wywiedzionych z prawosławnej teologii z wybraną antropologiczną, filozoficzną i historyczną literaturą przedmiotu. Chodziło nam o znalezienie języka opisu, pozwalającego  dostosować nasze kategorie analityczne do siatki pojęć bliskiej naszym rozmówcom.
Materiału źródłowego do refleksji teoretycznej dostarczyły badania prowadzone: w Bułgarii, Estonii, Serbii, w Polsce i na Ukrainie.  Dotyczyły one: 1. praktyk podejmowanych w prawosławnych monasterach w celu zapewnienia sobie zdrowia i powodzenia (M. Lubańska, M. Zatorska),  2. praktyk związanych z sakralnymi przedstawieniami obrazowymi w kontekście religijnym, jak również pod kątem tworzenia wspólnot nowoczesnych (interesowało nas m.in. nadawanie obiektom sakralnym statusu zabytku dziedzictwa narodowego/etnicznego i ich muzeifikacja; E. Klekot), 3. praktyk ekonomicznych, podejmowanych w kontekście prawosławia, służących uzyskaniu odpowiedzi na pytanie, czy istnieje prawosławna etyka pracy?(A. Ładykowska).
Prawosławie w jego wielorakich odsłonach postrzegałyśmy jako istotny czynnik „genetyczny”, który może do pewnego stopnia wyjaśnić długotrwałe wzorce politycznego, ekonomicznego, prawnego i kulturowego rozwoju. Ich zrozumienie jest  istotne w kontekście kryzysu spójności Unii Europejskiej, nie radzącej sobie z problemem inkulturacji  zachodniocentrycznego modelu społeczeństwa opartego na separacji sfery ekonomicznej, politycznej i religijnej. Skrajnym przejawem owego zjawiska jest narastanie w europejskich społeczeństwach zjawiska radykalizmu religijnego i świeckiego, co prowadzi zarówno do  kryzysu w pojedynczych państwach Unii, jak i do ogólnoświatowego kryzysu wartości. Konieczne wydaje się szukanie alternatywnych wzorców koegzystencji różnorodnych politycznie społeczności zamieszkujących Europę, a co najmniej podjęcie próby zrozumienie ich  specyfiki, tym bardziej, ze jednym z liczących się graczy w tym kryzysie jest Rosja, skłonna do rozgrywania „prawosławia” w prowadzonej przez siebie polityce wobec Europy. 
Przeprowadzone przez nas badania są naszą odpowiedzią na wyzwanie, jakim jest trwający właśnie w polu naukowym, społecznym i politycznym zwrot postsekularny, który w naszym przekonaniu w najbliższej dekadzie stanowić będzie także oś polityki światowej, a zajęcie w nim adekwatnego stanowiska wymaga znajomości odmiennych od zachodniocentrycznego modeli postrzegania życia społecznego w jego wszelakich przejawach.
Osoby zainteresowane wypracowanym przez nas warsztatem i efektami działań zespołu CBAnP odsyłamy do naszych artykułów naukowych