Skóra, chityna i szkło: relacja terrarystyczna w perspektywie transgranicznej

Badania stanowiły podstawę pracy magisterskiej Juliusza Galińskiego powstałej pod kierunkiem dr hab. Magdaleny Radkowskiej-Walkowicz. Ich przedmiotem była terrarystyka rozumiana jako hodowla lądowych bezkręgowców w terrariach.

Pierwszy etap badań był prowadzony w większych miastach Polski — przede wszystkim Warszawie, Krakowie oraz Gdańsku. Dofiinansowanie z programu IDUB, jakie otrzymał autor, stworzyło możliwość kooperacji z ANU — Australijskim Uniwersytetem Narodowym w Canberze i proesor Yasmine Musharbash. Wyjazd badawczy w drugiej fazie badań miał charakter wielostanowiskowy i obejmował pracę terenową w trzech krajach — Tajlandii, Singapurze i Australii i w całości trwał trzy miesiące. W Tajlandii badania były ograniczone do Bangkoku, natomiast w Australii dotyczyły Canberry, Melbourne, Adelajdy, Sydney, Brisbane oraz Cairns. Część badań przeprowadzona została również w przestrzeni internetowej.

Globalny handel bezkręgowcami w obecnej ormie jest skutkiem narodzin orów internetowych oraz możliwości międzynarodowej wymiany dóbr przez indywidualnych aktorów za pośrednictwem przesyłek pocztowych. Schowane w butach, instrumentach muzycznych lub pudełkach po jedzeniu bezkręgowce niekiedy przemierzają oceany i całe kontynenty, zanim dotrą do celu. 

Globalny handel bezkręgowcami nie jest systemem symetrycznym. Przytłaczająca część zwierząt pochodzi z krajów globalnego Południa i trafiia do krajów globalnej Północy, co wynika zarówno z kolonialnej przeszłości entomologii, jak i z ekonomicznej dominacji. Zjawisko to sprzyja kłusownictwu i jest obciążające dla lokalnych ekosystemów — jednocześnie stanowi jednak źródło utrzymania wielu osób polegających na zasobie, jakim są atrakcyjne dla terrarystów bezkręgowce, i uniezależnienie się zachodniej terrarystyki od krajów pochodzenia zwierząt mogłoby skutkować dla nich utratą środków do życia.

Kontakt hodowców z bezkręgowcami jest utrudniony przez dzielące ich miliony lat ewolucji. Problemem jest już samo zmysłowe poznanie rzeczywistości, które jest zupełnie inne u terrarystów i ich podopiecznych. Ludzie, którzy decydują się związać swoje życie z bezkręgowcami, nawigują pomiędzy antropomorfiizacją i zaakceptowaniem odmienności bezkręgowców, a nawet ich przesadną alienacją w procesie rozumienia. Często odnoszą przeżycia bezkręgowców do swoich własnych doświadczeń, próbując wpisać je w społeczne normy, bądź przeciwnie — uzasadnić społeczne normy przez to, że obce, dziwaczne bezkręgowce ich nie przestrzegają.

Terrarystyka to nowoczesny enomen, którego istnienie zależne jest od mediów społecznościowych, globalnej inrastruktury pocztowej, ale także specyfiicznego rozumienia świata naturalnego i miejsca, jakie zajmuje w nim człowiek. Ukształtowana w krajach zachodnich na przestrzeni ostatnich kilku wieków, pozostaje obiecującym tematem dla antropologów zajmujących się tak rozległą tematyką jak antropologia ekonomiczna, antropologia płci i seksualności, antropologia ludów rdzennych czy etnografiia wielogatunkowa.