VIII otwarte seminarium Pracowni Antropologii Migracji

W ramach seminarium dr Agnieszka Radziwinowiczówna z Ośrodka Badań nad Migracjami, Uniwersytet Warszawski, przedstawi referat nt. „To wy w Europie też potrzebujecie wiz do Stanów? O badaniu amerykańskiego reżimu deportacyjnego”.

Problematyka:

Tworzenie przez państwa narodowe reżimów deportacyjnych w ostatnim dziesięcioleciu stało się ważnym tematem antropologii politycznej (De Genova, 2010), a badanie konsekwencji deportacji było podejmowane między innymi na gruncie antropologii rodziny (Boehm, 2016) i antropologii prawa (Hasselberg, 2016; Zilberg, 2011). Jak zauważają William Walters (2002) i Nicholas De Genova (2010), zarówno deportacje, jak i ich możliwość, czyli deportowalność (deportability) migrantów, wytwarzają suwerenność nowoczesnego państwa narodowego w obliczu niezgodnych z prawem migracji. Nawiązując do tej literatury, wystąpienie stawia sobie za cel połączenie rozmachu teoretycznych ujęć z konkretem empirycznym i rekonstruuje aktorów zaangażowanych w transnarodowe tworzenie amerykańskiego reżimu deportacyjnego.

USA deportują rocznie ponad trzysta tysięcy osób (U.S. Department of Homeland Security, 2016, p. 103), czyli więcej niż wszystkie kraje Unii Europejskiej razem wzięte. W trakcie prezydentury Baracka Obamy deportowano historyczną liczbę ludzi; rekordowy był rok 2013, kiedy „wydalono” ze Stanów Zjednoczonych 438,421 osób, wśród których obywatele meksykańscy stanowili 72% (Simanski, 2014, pp. 5–6). Wyborcze obietnice Donalda Trumpa oraz wzrost liczby zatrzymań imigrantów w trakcie pierwszego półrocza jego prezydentury pozwalają przewidywać, iż w ciągu najbliższych trzech lat będzie mieć miejsce zaostrzenie amerykańskiej polityki imigracyjnej, czego składową może być wzrost skali deportacji z amerykańskiego terytorium.

Podczas prezentacji za pomocą pięciu ilustracji pochodzących z moich badań terenowych postaram się ukazać złożoność aktorów zaangażowanych w amerykański reżim deportacyjny: polityków, władze imigracyjne, organizacje pozarządowe, deportowalnych i deportowanych migrantów, ich rodziny i pracodawców. Transnarodowe ujęcie przyjęte w badaniu pomaga wyjaśnić, jak amerykański reżim deportacyjny ulega transnacjonalizacji wraz z deportacją ludzi do Meksyku. Deportowani oraz ich społeczności pochodzenia to ważny aktor amerykańskiego reżimu deportacyjnego – na skutek kryminalizujących polityk mogą rezygnować z podejmowania niezgodnych z prawem migracji, wykształcając sprzyjającą amerykańskiemu reżimowi deportacyjnemu rządomyślność. To przejaw eksternalizacji amerykańskiej suwerenności na meksykańskie terytorium.

Podstawą rozważań jest transnarodowe badanie prowadzone przeze mnie od 2012 roku w Meksyku i Stanach Zjednoczonych. Meksykańska część badania została zrealizowana w wiejskiej społeczności w regionie Dolna Mixteca w stanie Oaxaca, amerykańska – w hrabstwie Washtenaw w stanie Michigan. Metacelem mojego wystąpienia jest refleksja nad pozycjonalnością polskiej antropolożki badającej amerykańskie reżimy deportacyjne w Stanach Zjednoczonych i Meksyku. Przedstawię przyjęte strategie wchodzenia w teren i badania bardzo drażliwej tematyki, wskażę na wady i zalety wynikające z mojej obcości, oraz techniki negocjowania dystansu podczas badań terenowych w Stanach Zjednoczonych i Meksyku. Z jednej strony wyjaśnię, jakie wyzwania łączą się z etnografią reżimów deportacyjnych dla badaczki, która sama jest ich obiektem. Z drugiej, opowiem o zagrożeniach związanych z błędnym przypisywaniem mi różnych ról (na przykład amerykańskiego agenta migracyjnego i protestanckiej misjonarki) w meksykańskiej społeczności, z której pochodzą i do której wracają deportowani. Refleksyjne podejście do przypisywanych mi przez uczestników badania ról pozwala lepiej zrozumieć badaną problematykę.

Literatura przywoływana:

Boehm, D. A. (2016). Returned: Going and Coming in an Age of Deportation. Oakland: University of California Press.

De Genova, N. (2010). The Deportation Regime: Sovereignty, Space, and the Freedom of Movement. In N. De Genova & N. Peutz (Eds.), The Deportation Regime: Sovereignty, Space, and the Freedom of Movement (pp. 33–65). Durham ; London: Duke University Press Books.

Hasselberg, I. (2016). Enduring Uncertainty: Deportation, Punishment and Everyday Life. New York, London: berghanh.

Simanski, J. (2014). Immigration Enforcement Actions: 2013 (Annual Report). Washington, DC: Department of Homeland Security. Retrieved from https://www.dhs.gov/sites/default/files/publications/ois_enf...

U.S. Department of Homeland Security. (2016). 2015 Yearbook of Immigration Statistics. Washington, DC: U.S. Department of Homeland Security. Retrieved from https://www.dhs.gov/immigration-statistics/yearbook/2015

Zilberg, E. (2011). Space of Detention: The Making of a Transnational Gang Crisis between Los Angeles and San Salvador. Durham ; London: Duke University Press Books.

Biogram:

Agnieszka Radziwinowiczówna jest antropolożką społeczną badającą wpływ amerykańskich polityk migracyjnych na meksykańskie społeczności w Meksyku i Stanach Zjednoczonych. Jej praca doktorska Living/Leaving the Deportation Regime: Power and Violence in the Experience of Deportation otrzymała nagrodę Prezesa Rady Ministrów. Zajmuje się także badaniem zmiany społecznej zachodzącej w Polsce w rezultacie transnarodowej mobilności. Jest współautorką książek Migrants as Agents of Change: Social Remittances in an Enlarged European Union (Palgrave, 2016) i Ethnomorality of Care: Migrants and their Aging Parents (Routledge, w druku). Stypendystka Fundacji Kościuszkowskiej, Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Ministerstwa Spraw Zagranicznych Meksyku.

Lektury na seminarium:

De Genova, N. (2010). The Deportation Regime: Sovereignty, Space, and the Freedom of Movement. In N. De Genova & N. Peutz (Eds.), The Deportation Regime: Sovereignty, Space, and the Freedom of Movement (pp. 33–65). Durham - London: Duke University Press Books.

Radziwinowiczówna, A. (2016). Doświadczenie deportacji: Przemoc orężem suwerenności. Praktyka Teoretyczna, 21(3), 54–76. https://doi.org/10.14746/prt.2016.3.2