Dlaczego kłócimy się o Puszczę? Konflikty ekologiczne w perspektywie badań antropologicznych

Zapraszamy serdecznie na otwarte, interdyscyplinarne seminarium podczas którego rozmawiać będziemy o konflikcie w Puszczy Białowieskiej. Stanie się on też pretekstem do szerszej refleksji na temat społecznych konfliktów ekologicznych i możliwości ich badania w perspektywie nauk społecznych. Spotkamy się w gronie osób bezpośrednio zaangażowanych w działania w Puszczy i badaczy, którzy swoje doświadczenie zdobywają badając różne przejawy konfliktów ekologicznych w Europie. Rozpoczniemy od krótkich prezentacji ukazujących różne spojrzenia na poruszaną problematykę, a następnie zaprosimy do wspólnej rozmowy, wymiany myśli i doświadczeń.

PLAN

16.00 CZĘŚĆ I – OKOLICZNOŚCI KONFLIKTU

“Puszcza Białowieska: historia, stan i konsekwencje konfliktu" Bogdan Jaroszewicz (WB UW)

“Obywatelska odpowiedź na wycinkę w Puszczy” Kasia Paterek i Ania Błachno (Obóz dla Puszczy)

Pytania, otwarta rozmowa

PRZERWA

17.40 CZĘŚĆ II – ANTROPOLOGICZNA REFLEKSJA

“Antropologia lasu a kwestia Puszczy Białowieskiej. Gdzie, kiedy i jaki las – dyskursy na temat przyrody w polskim leśnictwie.” Agata Agnieszka Konczal (European Forest Institute, Bonn)

“W przyrodzie nic nie ginie - etnologiczne spojrzenie na konflikt ekologiczny” Rafał Śmiałecki (IEiAK UW)

"Antropologia i aktywizm w społecznym konflikcie ekologicznym" Mateusz Laszczkowski (IEiAK UW)

Otwarta dyskusja

Trwający od dawna z różnym nasileniem, a osiągający swój punkt kulminacyjny w ostatnim roku, konflikt wokół wycinki w Puszczy Białowieskiej okazał się jednym z najgłośniejszych konfliktów społecznych o podłożu ekologicznym w najnowszej historii Polski. Odbił się on szerokim echem w mediach i jako pierwszy uzyskał szerszy rozgłos społeczny, mobilizując rozmaite grupy do zabierania głosu i bezpośredniego zaangażowania w próbę jego rozwiązania. Bez wątpienia spór ten wywarł silny wpływ na lokalną społeczność, strategie leśników, polityków i aktywistów. Na zaistniały konflikt spojrzeć można z wielu perspektyw: ochrony środowiska, nauk przyrodniczych, politycznych, prawniczych i społecznych. W trakcie naszego spotkania, nie tracąc oparcia w przyrodniczej i aktywistycznej praxis, pragniemy ukazać rolę jaką pełnić mogą badania etnograficzne i perspektywa antropologiczna w badaniu konfliktu o charakterze ekologicznym. Na co może przydać się etnografka albo etnograf w obliczu konfliktu o środowisko? Czy może spełnić rolę pożyteczną dla aktywistów? Czy powinien stanowić głos lokalnej społeczności? Ostatecznie jak rozwiązać kwestię zaangażowania - czy możemy badać konflikt nie zajmując pozycji po którejś z jego stron?

GOŚCIE

dr hab. Bogdan Jaroszewicz

Biolog, inżynier leśnictwa, kierownik Białowieskiej Stacji Geobotanicznej Uniwersytetu Warszawskiego, wieloletni wicedyrektor Białowieskiego Parku Narodowego. Zajmuje się ekologią lasu naturalnego. Członek wielu towarzystw i stowarzyszeń (Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Polskie Towarzystwo Służb Ochrony Przyrody, Stowarzyszenie Miłośników Żubra, którego jest założycielem). Swoją działalnością naukowo-dydaktyczną popularyzuje wartości naukowe i przyrodnicze Puszczy Białowieskiej. Jako gość seminarium opowie z punktu widzenia biologa o funkcjonowaniu puszczy i tym co się w niej obecnie dzieje oraz przedstawi kontekst historyczny utworzenia w Puszczy Białowieskiej parku narodowego.

dr Agata A. Konczal

Antropolożka, zajmuje się antropologią środowiska, zwłaszcza antropologią lasu, a także ekologią polityczną. Podejmowana przez nią problematyka dotyczy: zarządzania zasobami naturalnymi (leśnictwo, myślistwo), dyskursów dotyczących przyrody i lasu, koncepcji dzikości i zrównoważenia, a także etnografii wielogatunkowej oraz zagadnienia Antropocenu w naukach humanistycznych. Od października 2017 roku pracuje w European Forest Institute w Bonn, gdzie zajmuje się m.in. społecznymi, politycznymi i środowiskowym czynnikami związanymi z implementacją zintegrowanego leśnictwa w Europie. Jest autorką książki ‘Antropologia lasu. Leśnicy a percepcja i kształtowanie wizerunków przyrody w Polsce’ (2017), a także artykułów, w tym m. in. Trees that must remember (2018); Telling (hi)stories in the Anthropocene. When forest is multispecies relation (2017); Korniki, świerki, leśnicy i ekolodzy. Spór wokół Puszczy Białowieskiej, jako konflikt o wizje natury (2016).

dr Mateusz Laszczkowski (IEiAK UW)

Adiunkt w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej UW. Specjalizuje się w antropologii politycznej, w tym zwłaszcza w antropologii oporu i radykalnego aktywizmu, a także w antropologii miejsca, przestrzeni i infrastruktur. Od 2013 roku prowadzi badania wśród aktywistów No TAV, sprzeciwiających się budowie szybkiej kolei w Val di Susa, we Włoskich Alpach. Jest m.in. autorem filmu dokumentalnego The Site: Building Resistance.

Rafał Śmiałecki (IEiAK UW)
Absolwent etnologii i ochrony środowiska. Prowadził badania terenowe na Podlasiu, Kurpiach, Mazowszu Wschodnim i w aglomeracji warszawskiej. Autor zajęć zaznajamiających studentów IEiAK UW z nurtem ekologicznym w antropologii. Pisał, między innymi, o lokalnej wiedzy środowiskowej (LEK), jako elemencie niematerialnego dziedzictwa kulturowego oraz wykorzystaniu badań etnograficznych w ochronie środowiska. W swoim wystąpieniu przedstawi etnologiczną refleksję nad badaniami konfliktów ekologicznych.

Obóz dla Puszczy

Grupa osób działających na rzecz ochrony Puszczy Białowieskiej, wdrażająca w życie idee samoorganizacji i obywatelskiej mobilizacji. Powstał w odpowiedzi na intensyfikację wycinki w Puszczy, gdy inne próby jej powstrzymania zawiodły. W ciągu ostatniego roku stał się najbardziej znaczącym, rozpoznawalnym i wpływowym ruchem ekologicznym w Polsce.

Organizatorzy:

Studenci IEIAK UW