prof. dr hab. Lech Mróz

profesor emerytowany

Przydatne linki

Kontakt

l.mroz@uw.edu.pl

Obszary zainteresowań

relacje międzyetniczne, tożsamość etniczna, badania nad społecznością Romów w Polsce i w Europie, badania na pograniczu polsko-białorusko-litewsko-ukraińskim

Doświadczenie badawcze i dydaktyczne

1964  magister etnologii; Uniwersytet Warszawski, Katedra Etnografii, tematyka pracy związana z Cyganami (Romami)

1980 doktor nauk humanistycznych; Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu, tematyka: proces przechodzenia od życia koczowniczego do osiadłego i kulturowo-społeczne konsekwencje zjawiska, na przykładzie Cyganów i kilku wybranych społeczności pasterskich oraz koczujących rzemieślników z Azji

1992 doktor habilitowany; Uniwersytet Warszawski, Wydział Historyczny, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej; rozprawa: Geneza Cyganów i ich kultury była rezultatem wieloletnich prac terenowych i studiów biblioteczno-archiwalnych

2002 profesor; Uniwersytet Warszawski, Wydział Historyczny, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej; specjalność – problematyka etniczna (relacje interetniczne, uprzedzenia i stereotypy, tożsamość etniczna, współczesne zjawiska narodotwórcze, szczególnie w krajach byłego ZSRR

 

Publikacje

Książki

  • 2008 Exploring home, neighbouring and distant cultures, Wydawnictwo DiG,koedytent Komitet Nauk Etnologicznych PAN , Warszawa (współredaktor Aleksander Posern-Zieliński)
  • 2007 Od Cyganów do Romów - z Indii do Unii Europejskiej, Wydawnictwo DiG,Warszawa (podręcznik)
  • 2006 red. Raport z badań zrealizowanych w ramach projektu, Stowarzyszenie Romów w Polsce, EFS, EQUAL, r. 2006 (Książka)
  • 2006a Program badań nad sytuacją Romów i aktywnością zawodową, w: Raport z badań zrealizowanych w ramach projektu, str. 7-11, Stowarzyszenie Romów wPolsce, EFS, EQUAL, (Artykuł)
  • 2006b Społeczne i kulturowe konteksty, w: Raport z badań zrealizowanych w ramach projektu, str. 12-22, Stowarzyszenie Romów w Polsce, EFS, EQUAL, r. 2006(Artykuł)
  • 2006c Zbiorczy zestaw pytań w: Raport z badań zrealizowanych w ramach projektu, str. 33-36, Stowarzyszenie Romów w Polsce, EFS, EQUAL, r. 2006 (Artykuł) -współautorstwo Agnieszka Kowarska
  • 2005 red., Regiony, granie, rubieże, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW i Wydawnictwo DiG, współredaktorzy HannaZowczak, Katarzyna Waszczyńska

Wybrane rozdziały w książkach i artykuły

  • 2010 Cyganie-Romowie w: Pod wspólnym niebem. Narody dawnej Rzeczypospolitej, str. 161-179, Wydawnictwo: Muzeum Historii Polski i Bellona S.A.
  • 2010 Pamięć przedzielona rzeką w: Na pograniczu ’nowej Europy’. Polsko-ukraińskie sąsiedztwo, str. 65-96, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW i Wydawnictwo DiG, seria Studia Ethnologica.
  • 2010 Katalog dzieł nienapisanych w: Wcielenia Jerzego Ficowskiego według recenzji, szkiców i rozmów z lat 1956-2007, str. 537-548, Wydawnictwo Pogranicze.
  • 2010 Symbole tożsamości narodowej jako towar turystycznyw: Materiały Miżnarodnoho naukowoho seminaru Girskyj turizm w Ukrajini ta rozwytok turyzmu w Karpatskomu Jewroregioni (Jaremcze, 19-20 weresnia 2008 r), str. 45-45, Ministerstvo Kulturi i Turizmy Ukraini.
  • 2009 Tuchalarzy-Caatani dzisiaj. Dialog kultur czy rewitalizacja tożsamości? w: Dialog na pograniczach kultur i cywilizacji, str. 167-186, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
  • 2008 Kształtowanie tuchalarskiej grupy etnicznej w Mongolii, [w:] Pasterze reniferów mongolskiej tajgi, str. 22-63, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW i Wydawnictwo DiG.
  • 2008 Między tradycją a współczesną polityką. Rozterki liderów romskich [w:] Tożsamość kulturowa Romów w procesach globalizacji, red. Tadeusz Paleczny, Joanna Talewicz-Kwiatkowska, Kraków r., Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego,s. 43-58.
  • 2006 Cyganie - Filistyni - Romowie. Studium dystansu etnicznego [w:] Tradycje kultury Północnego Mazowsza, str. 117-149, Akademia Humanistyczna im. Aleksandra Gieysztora.
  • 2005 Przygotowanie numeru monograficznego NARODOZNAWCZI ZOSZYTY Nr 3-4 r. na temat Cyganów (w tym autorstwo 6 artykułów)
  • 2005 Cyganie - Romowie. Zapomniane obrazy, Wydawnictwo DiG , Lech Mróz (Opracowujący), Janusz Helfer (Fotograf)
  • 2005 Świat coraz bardziej zapomniany , w: Cyganie - Romowie. Zapomniane obrazy, str. 9-12, Wydawnictwo DiG
  • 2005 Etnografia, etnologia, antropologia kulturowa w Uniwersytecie Warszawskim od 1935 roku do dziś NAUKA POLSKA - JEJ POTRZEBY ORGANIZACJA I ROZWÓJ Tom XIV(XXXIX), str. 77-111 współautorstwo - Zofia Sokolewicz
  • 2005 View of nature in Poland, w: Nature-views 40 countries in the World. Wisdom of Where it Lives with Nature, str. 316-327, Youth Friendship Association in Japan Institute of Field Culture Research
     

Publikacje w periodykach obcych

  • “Journal of the Gypsy Lore Society” (Wielka Brytania),
  • „Etudes Tsiganes” (Francja),
  • „Lacio Drom” (Włochy),
  • „Roma” (Indie),
  • „Kultura” (Serbia),
  • „Narodoznawczi Zoszyty" (Ukraina),
  • „Etnograficzeskoje Obozrenije” (Rosja).

Projekty badawcze

Fundusze europejskie

– IRG  - Marie Curie International Reintegration Grant
Informacje o grancie
Grant z funduszy Unii Europejskiej, 7 Program Ramowy
Rodzaj grantu: Ludzie: Działania Marie Curie: Marie Curie, Międzynarodowe Granty Reintegracyjne – IRG (Marie Curie International Reintegration Grants-IRG)
Nr projektu: 256475
Akronim: GETWA
Pełna nazwa projektu (tytuł): Gender Equality Through Women’s Agency in State Socialist Poland and Georgia

Kierownik grantu: prof. dr hab. Lech Mróz, IEiAK
Wykonawca: dr Magdalena Grabowska
Czas trwania projektu: lipiec 2010 – sierpień 2013
Celem projektu jest reintegracja pracowników naukowych- prowadzących badania, zdobywających stopnie naukowe w krajach nie będących członkami Unii Europejskiej- z instytucjami naukowmi w krajach członkowskich.
„Gender Equality Through Women’s Agency in State Socialist Poland and Georgia” jest projektem porównawczym, którego celem jest analiza kwesti równości płci w Polsce i w Gruzji, począwszy od okresu socjalizmu, poprzez okres transformacji, do współczesności.

 

Program EQUAL -  Środki na realizację projektu pochodzą z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS), Numer projektu: A0567d3. Działanie nr 2, Temat A: Ułatwianie wchodzenia i powrotu na rynek pracy osobom mającym trudności z integracją lub reintegracją na rynku pracy, celem promowania rynku pracy otwartego dla wszystkich
Nazwa Partnerstwa na rzecz Rozwoju:  Romowie na rynku pracy
Publikacja pod redakcją prof. Lecha Mroza "Raport końcowy z badań realizowanych w ramach projektu EQUAL - Partnerstwo na rzecz rozwoju; "Romowie na rynku pracy", Oświęcim 2006


Granty krajowe

Granty badawcze Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego – według daty rozpoczęcia
2009 grant własny prof. dr. hab. Lecha Mroza Dzieje Cyganów-Romów w Polsce. Od schyłku XVIII wieku do czasów osiedlenia (do połowy lat 60-tych XX wieku) (N N108 100137) – realizowany
2009     grant promotorski "Romskość" a płeć. Wzory kobiecości i męskości u Romów z grup Polska Roma, Lowara i Kełderasza (N N109 316637) - kierownik grantu prof. dr hab. Lech Mróz, wykonawca mgr Marta Godlewska-Goska – realizowany
2008 grant promotorski Nidzica / Neidenburg: wrastanie w przestrzeń. Krajobraz kulturowy miasta mazurskiego w latach 1945-2008 (Nr N N109 217635) kierownik grantu prof. dr hab. Lech Jacek Mróz, wykonawca mgr Barbara Borkowska – realizowany
2008 grant promotorski Od autobiografii do historii - konstruowanie pamięci indywidualnej i zbiorowej Żydów mieszkających na Dolnym Śląsku po II wojnie światowej ( Nr N N109 215635 ); kierownik: prof. dr hab. Lech Jacek Mróz; wykonawca mgr Kamila Dąbrowska – realizowany
2006- 2010 wykonawca grantu Ukraina - pamięć, tożsamość, podmiotowość  (1H01H 011 30) kierownik grantu  dr hab. H. Magdalena Zowczak

 

Publikacje:
2010   Pamięć przedzielona rzeką w: Na pograniczu ’nowej Europy’. Polsko-ukraińskie sąsiedztwo, str. 65-96, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW i Wydawnictwo DiG, seria Studia Ethnologica.
Temat konferencji. „Antropologia pogranicza. Polsko-ukraińskie sąsiedztwo” (W ramach projektu grantowego  „Ukraina – pamięć, tożsamość, podmiotowość” finansowanego przez MNiSzW Nr  1 H01H01130; 2006-2009)
Dr hab. H. Magdalena Zowczak,  merytoryczna organizacja międzynarodowej konferencji, kierownik grantu
Gdzie: Sala im. Brudzińskiego, Pałac Kazimierzowski, UW, 27-28 luty 2009
Tytuł referatu „Antropologia pogranicza – projekt i realizacja badań”.


2006 grant promotorski Tożsamość w społeczności wieloetnicznej. Studium relacji etnicznych w północno-wschodniej Jakucji (1H01H 009 30) Kierownik grantu  prof. dr hab. Lech Mróz, wykonawca mgr Wojciech Lipiński – zrealizowany:
2009 - Obrona pracy doktorskiej – Wydział Historyczny UW
2010 wydanie publikacji przez dr. Wojciecha Lipińskiego Ludzie tundry. Tożsamość i granice etniczne na północy Syberii, Seria Studia Ethnologica, wyd. Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej i Wydawnictwo DiG, Warszawa 2010
2003-2006 - Jakucja 100 lat po Sieroszewskim. Etnograficzne studium kultury Jakutów i innych społeczności rdzennych w Republice Sacha
2H01H 004 25
Kierownik: prof. Lech Mróz

2006 - organizator międzynarodowej sesji – Jakucja 100 lat po Sieroszewskim (Wstępna prezentacja problematyki) - w związku z realizacja grantu 2 H01H 004 25 [GR 1936] Tytuł referatu Konteksty identyfikacji etnicznej w dzisiejszej Jakucji - przewodniczenie sesjom

Granty wewnętrzne Uniwersytetu Warszawskiego – Fundusz Innowacji Dydaktycznych

Edycja 2007 – Multimedialne techniki opracowywania materiałów etnograficznych - kierownik prof. dr hab. Lech Mróz, wykonawca mgr Iwona Kaliszewska, konsultacja - prof. Jerzy Tyszkiewicz (Instytut Informatyki Wydziału Matematyki Informatyki i Mechaniki UW)
Edycja 2006 – Komputerowe Wspomaganie Analizy Wywiadów Etnograficznych - kontynuacja projektu Internetowe Repozytorium Etnologicznych Materiałów Badawczych - kierownik prof. dr Lech Mróz, wykonawca - mgr Iwona Kaliszewska, konsultacja - prof. Jerzy Tyszkiewicz (Instytut Informatyki Wydziału Matematyki Informatyki i Mechaniki UW)
Edycja 2005 – Internetowe Repozytorium Etnologicznych Materiałów Badawczych - ćwiczenia - kierownik prof. dr Lech Mróz, wykonawca - mgr Iwona Kaliszewska, konsultacja - prof. Jerzy Tyszkiewicz (Instytut Informatyki Wydziału Matematyki Informatyki i Mechaniki UW)

Badania terenowe

2004-2005 Jakucja

od 2005 Ukraina realizacja umowy z Instytutem Narodoznawstwa Ukraińskiej Akademii Nauk we Lwowie

2009 pogranicze polsko-ukraińskie - relizacja grantu M. Zowczak

2009 Ukraina – Bojkowszczyzna – w ramach grantu M. Zowczak;

2009 wyjazd do Bhutanu – dokumentacja uroczystości ceszu – związanych z imieniem Guru Rinpocze, który w VIII w. wprowadził do Bhutanu buddyzm tybetański, 11-29 października

Konferencje, seminaria, wykłady gościnne

2010 Studium Europy Wschodniej UW, Badania Wschodnie po 1989 roku, Warszawa 26-28 października, SEW UW
2010 Rzecz, obraz, niezwykłość. Pamięci Piotra Szackiego, Warszawa, Pokaz filmu „Garnki ze Studziannego lasu” współtwórcy  K.Chojnacki, P.Szacki
2010 Uniwersytet Przykarpacki – Ivano-Frankinsk, Ukraina, Współpraca  naukowa Mikuliczyn, Ukraina, Czerwiec 2010
2010 Instytut zataroslovenska Kultura, Skopje, Macedonia, 105 rocznicą urodzin Józefa Obrębskiego Samokov, Macedonia Wrzesień2010 Etniczność – granice i wyznaczniki (w badaniach Obrębskiego)
2010 Studium Europy Wschodniej UW, Konferencja Kaukazologiczna, Warszawa, Grudzień , SEW UW
2008 konferencja KNE I IAiE PAN i IEiAK UAM „Komunikacja i dialog kultur”, Będlewo k. Poznania, 13-15 czerwca,
2008 sesja organizowana w Jaremczu przez Uniwersytet w Stanisławowie, Studium Europy Wsch. UW i Ambasadę Polską w Kijowie – 19-20 września; referat: „Symbole narodowej tożsamości jako towar turystyczny”
2008 seminarium – Europa dialogu: Romowie. Panel: Na własne oczy – wyzwanie dialogu między kulturami. Pośród 4 panelistów; wypowiedź „Czy można jeść dwiema łyżkami. Współczesne dylematy wewnątrzkulturowe polskich Romów”. Seminarium Organizowane przez Komisja Europejska – Przedstawicielstwo w Polsce, dnia 26 listop. 2008 (por. publikacje)
2008 Konferencja poświęcona 75 rocznicy Wielkiego Głodu na Ukrainie w latach 1932-1933, 8 grudnia, Zamek Królewski, potem panel w Ambasadzie Ukrainy
2008 referat na Sympozjum: Dialog na pograniczach kultur i cywilizacji, organizowanym przez Instytut Studiów Regionalnych Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków dnia 12 grudnia 2008 „Tuchalarzy-Caatani dzisiaj. Dialog kultur czy rewitalizacja tożsamości.”

Wykłady na Uniwersytetach:

- 2001, 2008 Sofia,
- 2001, 2002, 2005-2008 Lwów,
- 2000 Stanisławów,
- 2008 Tbilisi,
- 2008 Erewań.

Nagrody i stypendia

Nagroda Rektora UW za osiągnięcia naukowe i dydaktyczne (do roku 1982) - dwukrotnie
Stypednium Rektora UW: 2000/2001, 2001/2002, 2003, 2004, 2005, 2006, 2007
Nagroda „Kultury niezależnej”, przyznawana przez emigracyjną fundację z siedzibą w Uppsali, za prace badawcze i publikacje dotyczące mniejszości etnicznych i stosunków interetnicznych (1985)
Nagroda CLIO Wydziału Historycznego UW: Nagroda indywidualna I stopnia za książkę: Cyganie. Odmienność i nietolerancja, Warszawa PWN 1994 (współautor A. Mirga) - 1994
Nagroda CLIO Wydziału Historycznego UW I stopnia dla dr hab. Lecha Mroza za książkę: Dzieje Cyganów-Romów w Rzeczpospolitej XV-XVIII w, Warszawa DiG, 2001.
Wystawa nt. Cyganów -  nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (wiosna 2000): wystawa zrealizowaną w ramach Festiwalu Nauki Polskiej; Lech Mróz: autor scenariusza i pomysłu kompozycji wystawy, autor tekstów; wystawę zaprezentowano w Muzeum Etnografii i Sztuki Zdobniczej Ukraińskiej Akademii Nauk we Lwowie;
Nagroda indywidualna Rektora UW dla dr hab. Lecha Mroza z okazji Święta Uniwersytetu (2002)
Nagroda indywidualna I stopnia Rektora UW z dn. 19 listopada 2002 – dla prof. L. Mroza za książkę za książkę „Dzieje Cyganów-Romów w Rzeczypospolitej XV-XVIII w.”
Nagroda naukowa Wydziału I Nauk Społecznych PAN w dziedzinie historii kultury - 3 listopada 2003 za pracę /Dzieje Cyganów-Romów w Rzeczypospolitej XV-XVIII w. – prof. Lech Mróz
Złoty Krzyż Zasługi (2005)
Nagroda Rektora UW (2006)
Medal „Zasłużony dla Tolerancji” przyznany przez Ekumeniczną Fundację :Tolerancja” (2006)
Nagroda J.M.Rektora UW dla prof. Lecha Mroza (2008)
Nagroda CLIO Wydziału Historycznego za pracę OD Cyganów do Romów - z Indii do Unii Europejskij, Wydawnictwo DiG, 2007 (2008)

Członkostwo w organizacjach

Polska Akademia Nauk , Wydział PAN; Wydział I - Nauk Społecznych; Komitet Nauk Etnologicznych - Zastępca przewodniczącego
Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie członek rady muzealnej
Muzeum Wsi Radomskiej członek rady muzealnej

Popularyzacja

2008 Wacław Sieroszewski jako etnograf. Spotkanie w PENCLUBIE, 24 listopada, poświęcone Sieroszewskiemu, jego literackiej i etnograficznej działalności
2008 konsultacje i współpraca przy organizacji wystawy „Romowie. Stan duszy czy kultura równoległa”, w Bibliotece Uniwersyteckiej, październik
2008 Wystawa multimedialna Romowie - stan duszy czy kultura równoległa + 28.10-03.11.2008 w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie. Organizatorzy wystawy: Stowarzyszenie Romów w Polsce i Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW. Wystawę zorganizowano dzięki środkom unijnym w ramach Europejskiego Roku Równych Szans dla Wszystkich.

 

Inne

2005 - Przygotowanie obchodów jubileuszu 70 lat etnografii na UW (w tym wystawy i sesji naukowych), jubileuszu 50 lat pracy naukowej prof. Z. Sokolewicz i prof. M. Pokropka; przygotowanie wystawy poświęconej 70-leciu etnografii
2006 - organizator międzynarodowej sesji – Jakucja 100 lat po Sieroszewskim - w związku z realizacją grantu 2 H01H 004 25 [GR 1936], Redaktor naukowy serii Studia Ethnologica, Archiwum Etnologiczne, Członek zespołu redakcyjnego czasopisma Stowarzyszenia Romów w Polsce - Dialog-Pheniben
2005, 2008 - Uczestniczenie w oficjalnym wyjeździe delegacji UW do uniwersytetów w Gruzji (Tbilisi), Azerbejdżanu (Baku) i Armenii (Erewan) – przygotowanie zasad współpracy
2010 - przygotowanie Jubileuszu 75-lecia etnologii na UW

Funkcje organizacyjne

Vice-przewodniczący Komitetu Nauk Etnologicznych PAN
Członek Rady „Fundacji Polsko-Niemieckie Pojednanie”
członek Rady Muzealnej Muzeum Azji i Pacyfiku – Warszawa,
członek Rady Muzealnej Muzeum Wsi Radomskiej
członek Rady Muzealnej Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie