Migracje Afrykanów do Europy - motywy, wyobrażenia i strategie na podstawie badań w Gambii i Gwinei Bissau

Migracje Afrykanów do Europy są zjawiskiem, który ma poważne konsekwencje dla społeczeństw przyjmujących i dramatyczny wymiar dla ich uczestników. Projekt ma na celu zbadanie źródeł problemu oraz wiedzy, wyobrażeń i postaw mu towarzyszących, na podstawie badań terenowych w Gambii i Gwinei Bissau w Afryce Zachodniej:

1. Zjawisko idealizacji Europy
Celem projektu jest po pierwsze zbadanie zjawiska idealizacji Europy jako siły napędowej migracji. Moje dotychczasowe badania wskazują na to, że obraz Zachodu odgrywa dominującą rolę w zbiorowej wyobraźni mieszkańców tego regionu Afryki. Dla wielu z nich Europa jawi się jako wymarzony cel ścieżki życiowej. Jak wyobrażają sobie oni życie na emigracji – możliwości zawodowe, stopień dobrobytu, który stanie się ich udziałem? W jaki sposób idealizacja Europy przejawia się w potocznych dyskursach? Jakie aspekty migracji ujawniają współczesne wierzenia w czary? Jaki obraz Europy przekazują rodakom migranci, przebywający w Europie?

2. Społeczno-kulturowe i historyczne źródła problemu
Co sprawia, że Europa zajęła aż tak istotne miejsce w społecznej wyobraźni Afrykanów? Wiele w dyskursach Gwinejczyków wskazuje na to, że odpowiedzi na to pytanie należy szukać nie tylko w odniesieniu do nierówności materialnych w świecie, ale również w szczególnych warunkach dzisiejszej globalizacji, dziedzictwie kolonialnym oraz oddziaływaniu zachodnich dyskursów rozwoju i nowoczesności.

3. Strategie migracyjne Afrykanów
Jakie strategie migracyjne podejmują Afrykanie? W jaki sposób w erze globalizacji – która przyniosła ludziom niespotykaną wcześniej mobilność – globalnej przestrzeni doświadczają mieszkańcy Afryki? Europa jawi im się jako zamknięte, zabarykadowane miejsce, do którego Afrykanom niezwykle trudno się dostać: Twierdza. Badanie ma przedstawić rozpatrywane i realizowane drogi do Europy, oraz postawy i wierzenia, które się za nimi kryją, m.in. pomoc krewnych-emigrantów, drogę wiodącą „przez plażę”, czyli kontakty seksualne z Europejkami w nadmorskich kurortach, a także nielegalną, i często tragiczną w skutkach, emigrację drogą morską.

4. Wbrew idealizacji: stosunek do zachodnich norm kulturowych
Podczas gdy ogólne nastawienie Gwinejczyków do Zachodu można podsumować jako idealizacja, stosunek Afrykanów do europejskich norm kulturowych (np. do monogamii, indywidualizmu, praw kobiet) nie jest już tak jednoznacznie pozytywny. Niektóre z nich wzbudzają aprobatę, inne krytykę. Za pomocą jakich argumentów Gwinejczycy aprobują lub odrzucają wybrane elementy kulturowe Zachodu? W jaki sposób włączają europejskie normy we własne zwyczaje?