Widmowa przemiana: przedmioty w ruchu i wytwarzanie ciągłości w powojennej Polsce

Po 1945 roku Polska została przesunięta na zachód, uzyskując nowe regiony kosztem Niemiec. Ziemie te propaganda przedstawiała jako „odzyskane”. Na miejsce mieszkających tu przez stulecia niemieckich mieszkańców przyjechali nowi osadnicy. Osadnictwo szło w parze z próbami pozbycia się przez władze polskie wszelkich śladów niemieckości na pozyskanych terytoriach. Jaki krajobraz powstał w wyniku tych działań? Na co złożyły się wielowarstwowe obecności Polaków, Niemców, Żydów i Sowietów na Ziemiach Odzyskanych? Jaką rolę pełniły w tym przedmioty, zwłaszcza te budzące poczucie niepokoju? W moim wystąpieniu  odpowiem na te pytania, wykorzystując wrażliwość antropologiczną do analizy pamiętników pozostawionych przez polskich osadników i pokazując, na czym polegała widmowa przemiana krajobrazu Ziem Odzyskanych.

Karolina Ćwiek-Rogalska, antropolożka i kulturoznawczyni, adiunktka w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk. Autorka książki „Zapamiętane w krajobrazie. Krajobraz kulturowy czesko-niemieckiego pogranicza w czasach przemian” (2017). Publikowała w East European Politics and Societes and Cultures, Die Welt der Slaven, i Bohemia. Zeitschrift für Geschichte und Kultur der böhmischen Länder. Specjalizuje się w zagadnieniach dotyczących antropologii krajobrazu, badaniach nad kulturą materialną i pamięcią w Polsce, Czechach, Słowacji i Niemczech. Szczególną uwagę poświęca wpływowi przymusowych wysiedleń osób niemieckojęzycznych po roku 1945 na formowanie się nowych społeczności w Europie Środkowej.