Kult państwa w „Nowej Turcji”

W Republice Tureckiej, będącej nowoczesnym i świeckim państwem, na skutek celowego odcięcia się od dziedzictwa osmańskiego wykształciła się cała nacjonalistyczna ideologia, legitymizująca nowy rewolucyjny porządek. Państwo potężne i przytłaczające w swoim wymiarze instytucjonalnym, stało się równie przytłaczające w wymiarze symbolicznym. W ten sposób stworzyło, rozwinęło i rozpropagowało swój własny mit. Kemalistowską Turcję kontestowały różne środowiska, ale podważenie jej ideologicznych fundamentów nastąpiło dopiero w wyniku nowej, dokonującej się po 2002 r. rewolucji. Jej rezultatem było powstanie tzw. „Nowej Turcji”, państwa odnowionego i gruntownie przebudowanego. Przebudowa oprócz instytucji, dotknęła też sfery symbolicznej – w ramach projektu neo-osmańskiego, mającego stworzyć narodową wspólnotę na nowo, zrehabilitowano Imperium Osmańskie, a islam wprost uznano za kluczowy i fundamentalny składnik tureckości. Najważniejszych interesujących nas elementów kemalistowskiej mitologii jednak nie zwalczano – turecki mit państwa został odnowiony i uzupełniony o wątki islamskie i osmańskie. W efekcie, „Nowa Turcja” rozwinęła republikański kult państwa, dokonując syntezy elementów dawnej ideologii kemalistowskiej oraz forsowanego przez nowe władze neo-osmanizmu.

Biogram:
Mateusz Chudziak – doktor historii (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), zajmuje się kulturą polityczną republikańskiej Turcji, szczególnie jej nowoczesnymi mitami i różnymi wariantami tureckiego nacjonalizmu. W latach 2015-2021 pracownik Ośrodka Studiów Wschodnich w Warszawie.