Kariera i tożsamość - doświadczenia wysoko wykwalifikowanych migrantek z Ukrainy, Białorusi i Rosji w Polsce w latach 1997-2018

Problematyka wysoko wykwalifikowanych migrantek ze Wschodu pozostawała dotychczas w dużym stopniu nierozpoznana w polskiej literaturze przedmiotu. W potocznych dyskursach, wizerunkach medialnych ale także w znacznej części literatury naukowej dotyczącej migracji z i do Polski, zauważalna jest silna tendencja do redukowania motywacji migracyjnych do czynników ekonomicznych. Niedoceniane zaś są inne motywacje wyjazdowe, takie jak jakość życia, charakter relacji z instytucjami, relacje genderowe i inne.

Celem moich badań, realizowanych w latach 2015-2018 była próba wypełnienia tej luki poprzez nakreślenie bardziej zniuansowanego obrazu przyczyn migracji z Ukrainy, Białorusi i Rosji do Polski oraz karier i życia migrantek z tych krajów w polskim społeczeństwie. W centrum uwagi stawiam migrantki pracujące na pierwotnym rynku pracy w sektorach cieszących się wysokim prestiżem społecznym i/albo wymagających specjalistycznego wykształcenia i kwalifikacji. W biograficznych narracjach migrantek, które poddałam analizie, zachodzi więc rozdźwięk między ich pozycją zawodowo-klasową a utartymi stereotypami na temat migrantek ze Wschodu, funkcjonującymi w polskim społeczeństwie. Nieustannie doświadczają one praktyk degradacyjnych. Konfrontacja z silnymi stereotypami stanowi ramy wymuszające podjęcie przez wysoko wykwalifikowane migrantki pracy biograficznej. Analizuję, jak wykonują tę pracę zarówno w wymiarze stworzenia swojej pozycji społecznej poprzez działalność zawodową (praca biograficzna nad karierą), jak i w wymiarze kulturowym (praca biograficzna nad tożsamością). Na podstawie tych analiz, w swoim wykładzie przedstawię polemikę z dość powszechnym przekonaniem, że Polska to „naturalny” czy „łatwy” kraj migracyjny dla kobiet z tych krajów ze względu na bliskość kulturowo-językową.

Bio:
Dr Anna Dolińska – absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego, magister filologii angielskiej. W styczniu 2024 r. obroniła na Wydziale Socjologii UW rozprawę doktorską pt. „Kariera i tożsamość w perspektywie pracy biograficznej. Analiza doświadczeń wysoko wykwalifikowanych migrantek z Ukrainy, Białorusi i Rosji w Polsce po 1989 roku.” Od 2021 roku pracuje w Instytucie Spraw Publicznych na stanowisku starszej analityczki/koordynatorki projektów w Programie Polityki Europejskiej i Migracyjnej. Członkini Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, dawniej związana także z European Sociological Association. Autorka artykułów naukowych dotyczących m.in. migracji z Ukrainy, Białorusi i Rosji do Polski oraz (współ)autorka raportów badawczych w projektach ISP.

Polecane lektury:

• Dolińska, A., Łuczaj, K., Kurek-Ochmańska, O. (2022). Metoda biograficzna w kontekście badań jakościowych realizowanych zdalnie – możliwości, ograniczenia i aspekty etyczne. „Przegląd Socjologiczny” 71(1): 61-84. https://journals.ltn.lodz.pl/index.php/Przeglad-Socjologiczny/article/view/1677
• Dolińska, A. (2019). Socio-economic Costs of Systemic Transformation in Ukraine in the Lens of the Biographical Experiences of Ukrainian Female Migrants to Poland. “Qualitative Sociological Review” 15(4): 142-160. http://www.qualitativesociologyreview.org/ENG/Volume51/QSR_15_4_Dolinska.pdf