(nie)doświadczanie wojny
Dr Maria Małanicz-Przybylska dla Radiowego Centrum Kultury Ludowej pisze o książce Serhija Żadana „Internat” (2017) i jej aktualności w kontekście bieżących wydarzeń w Ukrainie.
Narracja Żadana, mimo, że to literacka fikcja, jest moim zdaniem szalenie antropologiczna, bo próbuje pokazać bezsens i dramat, okrucieństwo i niemoc doświadczane przez zwykłego człowieka, który chce po prostu żyć. Nie poznajemy tu przyczyn wojny ani racji żadnej ze stron, nie padają żadne nazwy, czasy, konkrety. Ogarnięte wojną miasto to skrawki przerażających obrazów – dzwoniący w kieszeni zabitego żołnierza telefon (musiał zginąć niedawno, skoro się jeszcze nie wyładował – odebrać?), to ludzie stłoczeni na dworcu, z którego i tak nie odjedzie już żaden pociąg, to podkrążone oczy koczujących w piwnicach dzieci, to huk, ogłuszający ryk, straszna cisza. Wojna oczami Paszy to też sytuacja, w której nie wiadomo, czy spotkany naprzeciwko człowiek jest zagrożeniem, czy ratunkiem.