mgr Jakub Busz
Kontakt
Antropolog, historyk, Kaszub z Ziem Odzyskanych.
2019-2022 - studia licencjackie z historii (promotorka: dr hab. Dobrochna Kałwa)
2020-2023 - studia licencjackie z etnologii i antropologii kulturowej (promotorka: dr Maria Małanicz-Przybylska)
2023-2025 - studia magisterskie z etnologii i antropologii kulturowej (promotorka: prof. Magdalena Lubańska, dyplom z wyróżnieniem)
2024-2026 - studia magisterskie z historii sztuki (promotorzy: prof. Krzysztof Skwierczyński, prof. Aleksandra Sulikowska-Bełczowska)
2025 - początek kształcenia w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych (promotorka: prof. Magdalena Lubańska)
Obszary zainteresowań
Naukowo interesuję się przede wszystkim pamięcią i jej zanikaniem, różnymi odcieniami dziedzictwa kulturowego oraz historycznym i współczesnym życiem różnych społeczności wiejskich. Interesuje się także etnicznością, pograniczami, religijnością, historią antropologii, etnografią regionalną Polski, popularyzacją nauki. Szczególnie pasjonują mnie tzw. Ziemie Odzyskane, Pomorze, Mazury, Warmia, Podhale. Ze względu na moje historyczne wykształcenie bliskie są mi treści związane z historią społeczną, historią mówioną, kulturą średniowiecza, sztuką i architekturą ewangelicką.
Doświadczenie badawcze i dydaktyczne
Badania terenowe prowadziłem przede wszystkim w Chochołowie (zachodnie Podhale) i gminie Cewice (ziemia lęborska), mniejsze projekty o charakterze etnograficznym przeprowadziłem w gminie Lichnowy (Żuławy), Markowej (Rzeszowszczyzna), Gdańsku i Ostródzie. Moim głównym projektem badawczym są badania o charakterze etnograficzno-historycznym, które od 2022 roku prowadzę w gminie Cewice. W ich ramach przyglądam się temu jak odmienne społeczności narodowo-etniczne (Kaszubi, Polacy z różnych regionów, Ukraińcy, Niemcy) i społeczno-zawodowe (leśnicy, nauczyciele, urzędnicy, rolnicy, robotnicy, pegeerowcy, emeryci) postrzegają lokalną przeszłość w warunkach postmigracyjnego pogranicza i poniemieckiego krajobrazu kulturowego. Angażowałem się również społecznie w kontekście przypominania o zapomnianych cmentarzach ewangelickich. Część moich badań przedstawiłem w pracy magisterskiej pt. Pamięć, zapomnienie i obojętność w procesie tworzenia historii lokalnej na terenie gminy Cewice. Wcześniej zajmowałem się zanikającą pamięcią o Żydach w podhalańskim Chochołowie. Badania te miały charakter etnografii ocalającej, ponieważ zbierałem w ich trakcie wspomnienia najstarszych chochołowian o ich żydowskich sąsiadach. Na podstawie różnych źródeł - archiwalnych i etnograficznych- starałem się zebrać jak najdokładniejszy obraz społeczności żydowskiej mieszkającej dawniej w Chochołowie. Starałem się zrozumieć przyczyny zanikania pamięci o miejscowych Żydach, zastanawiając się czy grozi im niechybne zapomnienie. Równolegle zajmowałem się złożoną pamięcią o pogranicza polsko-czechosłowackiego w postaci wspomień o działalności kurierów tatrzańskich i przemytników. W trakcie moich badań prowadziłem m.in. kwerendy w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej czy Archiwum Straży Granicznej.
Kilkukrotnie brałem udział w warsztatach etnograficznych dla młodzieży szkolnej i licealnej. Zorganizowałem objazd etnograficzny do Gdyni i Gdańska. Przez trzy kadencje byłem przewodniczącym Koła Naukowego Studentów Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UW "Etno". Byłem przedstawicielem studenckim w Radzie Dydaktycznej, Radzie Instytutu, Radzie Wydziału Nauk o Kulturze i Sztuce. Bliska jest mi popularyzacja antropologii, dlatego też prowadzę blog "etno.historia" na Instagramie.
Publikacje
Jakub Busz (2025), Zanikająca pamięć o Żydach w Chochołowie. Lokalny przykład nie-dziedzictwa, [w:] Małanicz-Przybylska M. (red.), Dziedzictwa i ich pogranicza. W dwa i pół roku wokół zachodniego Podhala, Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 121-158.
Maria Bartosz, Jakub Busz (2025), Zanim zaczniemy - co trzeba wiedzieć o Chochołowie, [w:] Małanicz-Przybylska M. (red.), Dziedzictwa i ich pogranicza. W dwa i pół roku wokół zachodniego Podhala, Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 15-26.
Jakub Busz (2024), Ethnography of Past Happiness. Work in the Yeast Factory in Maszewo Lęborskie, Lud nr 108, s. 74–98.
Jakub Busz (2023), Luteranie w Polsce – strategie tworzenia autonarracji przez mniejszość religijną, Śląskie Prace Etnograficzne nr 5, s. 63-75.
Projekty badawcze
Laboratorium etnograficzne „Dziedzictwo na pograniczu – Chochołów"
Projekt magisterski "Pamięć, zapomnienie i obojętność w procesie tworzenia historii lokalnej na terenie gminy Cewice"
Konferencje, seminaria, wykłady gościnne
Jakub Busz, Wieś (po)przemysłowa? Pamięć o w drożdżowni w Maszewie Lęborskim jako przykład lokalnego dziedzictwa, V Konferencja Pamięcioznawcza "Pamięć przemysłu w antropocenie" (27.11.2025, Wydział Humanistyczny UŚ)
Jakub Busz, Pomorskie, kaszubskie czy poniemieckie dziedzictwo? Refleksje z badań terenowych na ziemi lęborskiej, XI Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Rozpoznać Przeszłość w Teraźniejszości. Dziedzictwo w Konflikcie”, (24.05.2025, Instytut Historii Sztuki UJ)
Jakub Busz, Mieszkasz na terenie mieszanym. Ukraińcy, Niemcy, Kaszubi i różne inne grupy z Polski. Praktykowanie lokalności w wybranych wsiach gminy Cewice, (12.06.2024, IV Akademia Ziem Zachodnich i Północnych, Sieć Ziem Zachodnich i Północnych we Wrocławiu)
Jakub Busz, Refleksje nad sposobami badania lokalności w społecznościach wiejskich, Studencka Konferencja Antropologiczna „Opowiedzieć Świat na Nowo”, (8.06.2024, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW)
Jakub Busz, Palimpsest pamięci, synkretyzm przestrzeni – przykład z pogranicza Kaszub i tzw. Ziem Odzyskanych, X Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Rozpoznać Przeszłość w Teraźniejszości. Współistnienie Dziedzictwa” (11.05.2024, Instytut Historii Sztuki UJ)
Jakub Busz, Lokalność na pograniczu – przykład trzech pomorskich wsi, XIII Kongres Młodej Socjologii (14.04.2024, Instytut Socjologii UJ)
Jakub Busz, Maria Bartosz, Chochołów – między obcością a lokalnością, Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Granice i pogranicza. Antropologiczna wizja świata podzielonego” (25.11.2023, Instytut Historii UJ)
Jakub Busz, Chochołów – dziedzictwo pogranicza, dziedzictwo przemytu, Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Pamięć o małej ojczyźnie. Historia lokalna a dziedzictwo kulturowe” (08.12.2023, Instytut Historii UJ)
Jakub Busz, Etnografia minionego szczęścia. Praca w drożdżowni w Maszewie Lęborskim – rozpoznanie, Interdyscyplinarna Konferencja Akademicka „Homo Faber: Jak pracujemy, jak pracowaliśmy?” (22.06.2023, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW)
Jakub Busz, Żydzi w Chochołowie – w przestrzeniach (nie)pamięci, IX Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Rozpoznać Przeszłość w Teraźniejszości. Krajobraz dziedzictwa” (15.04.2023, Instytut Historii Sztuki UJ)
Jakub Busz, Maria Bartosz, Konserwator versus górale. Niejednoznaczne dziedzictwo drewniane Chochołowa, Międzynarodowa Konferencja Studencko-Doktorancka „Młoda Slawistyka” (14.04.2023, Wydział Polonistyki UW)
Jakub Busz, Chochołów i Sucha Hora – dziedzictwo pogranicza, VIII Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Rozpoznać Przeszłość w Teraźniejszości. Postdziedzictwo” (23.04.2022, Instytut Historii Sztuki UJ)
Jakub Busz, Luteranie w Polsce – strategie tworzenia autonarracji przez mniejszość religijną, Konferencja Naukowa „Etnologia w sieci” (21.10.2021, Muzeum Śląskie w Katowicach)
Nagrody i stypendia
stypendium rektora za rok akademicki 2020-2021
stypendium rektora za rok akademicki 2022-2023
stypendium rektora za rok akademicki 2023-2024