Podczas seminarium zaprezentowany zostanie projekt badawczy, który będę realizować w IEiAK UW w ramach stażu podoktorskiego. Projekt ten jest propozycją jednoczesnego spojrzenia na zjawiska uchodźstwa, migracji i turystyki na przykładzie dwóch wielokulturowych społeczności w Indiach – Dharamśali w północnym stanie Himaćal Pradeś i Hampi w południowym stanie Karnataka – które powstały w następstwie mobilności i są stale zasilane przez uchodźców, migrantów i turystów. Są to społeczności, w których mobilność jest praktykowaną codziennością i których funkcjonowanie opiera się na współistnieniu bardzo różnych grup. Badania terenowe realizowane w społecznościach tak heterogenicznych pod względem narodowym, etnicznym, religijnym i społecznym stwarzają możliwość, by lepiej poznać mechanizmy koegzystencji ludzi w sytuacji płynnej wielokulturowości, gdy nie jest możliwe odwołanie się do wspólnej przeszłości, wielowiekowych związków z miejscem czy podzielanych rdzennych wartości. Społeczności osadzone w mobilności, w których trudno określić, kto jest „tutejszy”, zmuszają nas do przewartościowania sposobu postrzegania procesów adaptacyjnych. Prowokują też pytania, z kim bądź z czym w obliczu takiej złożoności przybysz miałby się integrować; co scala takie społeczności i jak kształtują się w ich obrębie wzajemne relacje (władzy, biznesowe, sąsiedzkie, intymne); wreszcie, czy oraz na jakim tle dochodzi do konfliktów i jak są one zażegnywane.
Tytułowe kategorie mobilności są przez badaczy zwykle rozpatrywane odrębnie i odmiennie wartościowane, choć zgodnie przeciwstawiane osiadłemu, nieruchomemu społeczeństwu przyjmującemu, do którego przybysz musi się przystosować (Salazar; Glick Schiller 2014). Tymczasem w praktyce te różne formy ludzkiej mobilności często nakładają się na siebie, a ich granice definicyjne są płynne. Co więcej, zjawiska ludzkiej mobilności są z reguły analizowane z perspektywy sedentarystycznej, w której to osiedleńczość traktowana jest jako normatywny punkt odniesienia (Malkki 1992), podczas gdy zaproponowany projekt stawia sobie za cel wyjście poza binarne opozycje ufundowane na dychotomii osiedleńczości i mobilności (społeczeństwo przyjmujące – mobilny Inny, ludności rdzenna – napływowa, „gospodarze” – „goście” itd.). Być może pozwoli to rzucić nowe światło na zagadnienia tożsamości narodowej i etnicznej, legitymizowania prawa do ziemi, współistnienia ludzi i granic między nimi. Ponieważ dyskusje dotyczące migracji i wielokulturowości w Europie i w krajach postkolonialnych mają odmiennie rozłożone akcenty (Novotný 2012; Koenig 2003; Bhattacharyya 2001), badania realizowane w kontekście pozaeuropejskim umożliwią poddanie konstruktywnej krytyce przyjmowane często dogmatycznie założenia dotyczące takich idei, jak multikulturalizm, integracja czy asymilacja.
