Czas wolny i 'dobre życie' w sytuacji migracyjnej

Czas wolny jest kategorią pojemną, rozmaicie rozumianą i często krytykowaną za brak precyzji i zawarte w niej „skrzywienia” (europocentryzm, androcentryzm, skupienie się na doświadczeniu klasy średniej, elityzm itd.). Chciałabym zaproponować dyskusję o tym, czy jest mimo to kategorią użyteczną w badaniach doświadczenia migracyjnego.

Czy badania czasu wolnego migrantów mogą dać bardziej złożony obraz sytuacji migracyjnej i tożsamości migranckiej? Dla filozofów politycznych migrant nierzadko jest metaforą współczesnej kondycji ludzkiej (np. Agamben 2009; Bauman 2000; Nail 2015). Analogia wyrasta z negatywnych aspektów doświadczenia migracyjnego: wykluczenia i niepewności. Również medialne obrazy migrantów przekazują treści „zagrożenia”, „cierpienia”, „braku sprawiedliwości społecznej”. Nawet w antropologicznych studiach migracyjnych nurt „ciemnej antropologii” przeważa nad nurtem „antropologii szczęścia” (por. Ortner 2016), choć są oczywiście wyjątki (np. Gronseth 2013).

Doświadczenie migracyjne to jednak także marzenie o szczęściu. Do migracji przyczyniają się nie tylko czynniki negatywne, takie jak bieda czy przemoc, ale i wyobrażenia migrantów o „dobrym życiu”, przy czym kategoria „dobrego życia” ma wymiary moralny i utylitarny. Nie chodzi jednak tylko o dowartościowanie pozytywnych aspektów doświadczenia migracyjnego (por. Jimenez 2008; Mathews, Isquierdo 2009). Chodzi także o zbadanie całej jego złożoności i uwikłania w rozmaite reżimy moralne, które oddziałują na mobilną jednostkę – oddolnie i odgórnie, od zewnątrz i od środka, „kijem” i „marchewką”.

Korzystając z materiałów, jakie uzyskałam w 2014 roku w trakcie badań wśród migrantów z Polski do USA mieszkających w metropolii chicagowskiej, chcę przedstawić migrantów własne definicje czasu wolnego i sposoby jego spędzania oraz artykułowane i ucieleśnione w nich wyobrażenia migrantów o „dobrym życiu”.

Anna Horolets prowadziła studia nad czasem wolnym migrantów z Polski w brytyjskim West Midlands (2010-11) i metropolii chicagowskiej (2014). Badała także korzystanie z terenów zielonych wśród migrantów z Ukrainy i Wietnamu w Warszawie (2012). Interesuje się relacją między czasem wolnym a tożsamością migrantów a także różnymi rodzajami mobilności przestrzennej (np. turystycznej i migracyjnej). Autorka książki Konformizm, bunt, nostalgia. Turystyka niszowa z Polski do krajów byłego ZSRR (2013), autorka i współautorka artykułów o mobilności, migrantach, migracji i czasie wolnym (np. w Leisure Studies, Leisure Sciences, Prace Etnograficzne czy Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny). Stypendystka Leverhulme Trust i Fundacji Kościuszkowkiej. Członkini European Association of Social Anthropologists. Pracuje w Zakładzie Antropologii Społecznej na Uniwersytecie Gdańskim.

Seminaria naukowe IEiAK

W trakcie seminariów badania prezentują pracownicy instytutu, a także antropolodzy i przedstawiciele pokrewnych dyscyplin z kraju i ze świata. To okazja do zapoznania się z najnowszymi badaniami i swobodnej dyskusji w kameralnej atmosferze. Spotkania są otwarte dla publiczności. Serdecznie zapraszamy wszystkich zainteresowanych: zarówno badaczy, jak i studentów, absolwentów oraz wszelkie osoby, którym bliska jest tematyka seminariów. Więcej o seminariach

Spotkanie odbywa się w ramach projektu „Antropologia dziś - otwarte seminaria naukowe” finansowanego ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Projekt  „Antropologia dziś - otwarte seminaria naukowe” finansowany w ramach umowy 903/1/P-DUN/2016 ze środków Ministera Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.
Projekt jest realizowany przez Stowarzyszenie „Pracownia Etnograficzna” im. Witolda Dynowskiego we współpracy z Instytutem Etnologii i Antropologii Kulturowej UW.