Nagranie seminarium IEiAK: Wiejski rozwód. Studium solidarności i oporu w małej społeczności

Obraz społeczności wiejskich konstruowany w publicznych i politycznych reprezentacjach ukazuje z reguły jednorodne pod względem aksjonormatywności, tradycyjnie zorientowane wspólnoty, którym daleko do heterogeniczności (po)nowoczesnych wzorców, z reguły kojarzonych z miastem. Warto jednak spojrzeć na społeczności wiejskie jako laboratoria interesujących przemian relacji w coraz bardziej różnicującym się świecie. Jednym z takich przykładów są doświadczenia rozwodu i lokalne napięcia, które tworzą się wokół negocjowania po/nowoczesnych wzorców życia rodzinnego. A zatem, jakie potencjały solidarności i oporu uruchamia wiejski rozwód w małej społeczności?

Aby odpowiedzieć na te pytanie, w pierwszej kolejności zarysuję procesy rozstawania się żoną w relacji do porządków moralnych funkcjonujących w wiejskich światach społecznych. Po drugie, spróbuje pokazać, w jaki sposób te biograficzne, ale i codzienne doświadczenia były i są mediowane przez różne lokalne kręgi przynależności? Między innymi, czy i w jaki sposób realizuje się (międzypokoleniowa) solidarność siostrzana na wsi? Powyższa analiza pozwoli mi rozpoznać dynamikę zjawiska wykluczania i włączania, które są odtwarzane wokół tradycyjnych i nowych wzorów. A także strategie pozycjonowania swoich i obcych w oddolnych praktykach i dyskursach społeczności wiejskich.

Prezentowane analizy powstały w oparciu o kilkadziesiąt narracji autobiobiograficznych mieszkanek wsi i wielomiesięczne etnografie uczestniczące realizowane od roku 2018 we wsiach jednej z gmin na pograniczu Mazowsza i Podlasia. Badania realizowane są w ramach grantu „(Nie)tradycyjni tradycyjni? Przemiany rodzin wiejskich z perspektywy kobiet w latach 1989-2019” (2016/23/D/HS6/00705). Istotnym kontekstem jest wielowymiarowa transformacja obszarów wiejskich i wzorców życia rodzinnego po 1989 r. w Polsce.

Sylwia Urbańska jest adiunktką Wydziale Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego. Bada przemiany rodzin, macierzyństwa i wzorców płci w procesach migracji oraz w społecznościach wiejskich. Jest autorką książki “Matka Polka na odległość. Z doświadczeń migracyjnych robotnic 1989–2010” (2015), współautorką monografii “Poza granicami. Płeć społeczno-kulturowa w katolickich organizacjach migracyjnych” (2020) oraz książki “Mozaiki przestrzeni transnarodowych. Teorie, metody, zjawiska” (2012). Jej teksty naukowe ukazały się m.in. w czasopismach „Central and East European Migration Review”, „Qualitative Sociology Review”, „Lud”, „Stan Rzeczy”, “Ethnologia Polona” oraz w antologiach: Pożegnanie z Matką Polką. Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce (2012) i Niebezpieczne związki. Macierzyństwo, ojcostwo  i  polityka (2015).

Zdjęcie pochodzi ze strony sklepu online "Galeria Cukiernika" [3]