Wystawa Ludzie z fabryki porcelany powstała w ramach projektu NPRH prezentowana w Reykjaviku
Serwis „Ślad człowieka”, wyprodukowany w ramach projektu „Ludzie z fabryki porcelany” to efekt projektu łączącego badania antropologiczne z krytycznym dizajnem, przeprowadzonego przez Ewę Klekot, antropolożkę i Arkadiusza Szweda, ceramika.
Serwis „Ślad człowieka” powstał na fabrycznej linii produkcyjnej, wykonany przez robotników pracujących w rękawiczkach, których palce zanurzono w solach kobaltu. Ślad ich dotyku pozostaje prawie niewidoczny aż do czasu wypału, gdy kobalt staje się ciemnoniebieski. W ten sposób porcelana stołowa zachowuje dotyk rąk pracownika, ujawniając rolę "czynnika ludzkiego" w produkcji przemysłowej.
Serwis powstał w fabryce porcelany w Ćmielowie - jednej z najstarszych fabryk ceramicznych Polsce, która obecnie jest własnością spółki Polskie Fabryki Porcelany Ćmielów i Chodzież S.A., należącej do grupy „Wistil”. Fabryka, założona w 1790 roku, od 1838 roku zajmuje się produkcją porcelany. Projekt „Ludzie z fabryki porcelany” jest finansowany przez polskie Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki.
Gładka, lśniąca porcelana kojarzy się z czystością i doskonałością. Gdy palce albo wargi pozostawią na filiżance ślad, staramy się go wytrzeć, usunąć, przywrócić doskonałość, ukryć dowody kontaktu z niedoskonałą ludzką cielesnością. Nie chcemy wiedzieć, kto i ile razy dotknął przed nami kubka
– mówi Ewa Klekot, kuratorka wystawy.
Głównym celem projektu jest krytyczna analiza społecznej konstrukcji relacji człowiek-technologia oraz systemów wartościowania różnych rodzajów pracy wykonywanej przez ludzi i nie-ludzi. Porcelana bywa zwykle traktowana jako przedmiot kolekcjonerski, czy dizajnerski i ceni się ją za wartości estetyczne. Mniej uwagi natomiast poświęca się procesowi produkcji oraz społecznemu konstruowaniu jej znaczeń. Wskazanie roli różnego rodzaju wiedzy i umiejętności potrzebnych do wytworzenia porcelanowych naczyń może ułatwić zrozumienie wszystkich uczestników procesu ich powstawania, a także zachęcić użytkownika porcelanowej filiżanki do bardziej krytycznej refleksji.
Zestaw porcelany został w marcu 2017 zaprezentowany na wystawie „Ludzie z fabryki porcelany” organizowanej przez Instytut Adama Mickiewicza działający pod marką culture.pl, w ramach festiwalu Design March w stolicy Islandii, Reykjaviku.
