V Transdyscyplinarne Forum Badań Jakościowych
TRANSDYSCYPLINARNE SYMPOZJUM BADAŃ JAKOŚCIOWYCH to projekt spotkań, seminariów oraz sieci badaczy jakościowych powołany z inicjatywy badaczy z Zakładu Pedagogiki Kultury Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie oraz Katedry Socjologii Organizacji i Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego, która ma na celu integrowanie wspólnoty badaczy jakościowych w Polsce, wspomaganie współpracy oraz doskonalenie metodologii i praktyki badań jakościowych w różnych obszarach tematycznych i różnych kontekstach teoretycznych.
Transdyscyplinarność Sympozjum oznacza, że ma ono stworzyć przestrzeń spotkania przedstawicieli wielu dyscyplin i dziedzin nauki: pedagogiki, socjologii, psychologii, nauk o kulturze, etnologii, politologii, medycyny, historii, architektury – i wielu innych – reprezentujących często odmienne sposoby patrzenia na ludzkie sprawy, ale zainteresowanych stosowaniem metodologii badań jakościowych.
Zaproszenie do udziału w Sympozjum skierowane jest także do osób dostrzegających możliwości stosowania badań jakościowych nie tylko w obszarze nauki, ale w świecie biznesu, polityki czy sztuki. Mamy nadzieję, że po raz kolejny Sympozjum, dostarczy okazji do owocnej wymiany doświadczeń w zakresie stosowania różnorodnych jakościowych metod i technik badawczych oraz prezentacji i porównania wyników prowadzonych badań.
Wśród grup tematycznych znajdziemy jedną prowadzoną przez pracowniczki IEiAK UW:
GRUPA 12
Dziecko jako podmiot w badaniach społecznych – wokół kwestii metodologicznych i etycznych
dr Ewa Maciejewska-Mroczek, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej, Uniwersytet Warszawski
dr Anna Witeska-Młynarczyk Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza
e-mail: anna.witeska@gmail.com
Na gruncie szeroko rozumianych badań nad dzieciństwem, w latach 80. i 90. zaczął wyłaniać się nurt badań z dziećmi (child-centred inquiry). Badacze tego nurtu rozwijają refleksję o dzieciach jako istotnych, „kompletnych” aktorach życia społecznego – podmiotach twórczo współtworzących swoje światy. Dzieciństwo w tej perspektywie nie jest danym raz na zawsze faktem biologicznym, lecz wytworem różnych procesów społecznych. Jako takie, wymaga na nowo namysłu oraz badań empirycznych, prowadzonych z poszanowaniem podmiotowości dzieci i uwzględnieniem ich istotnej roli w tworzeniu społeczeństw. W podejściu tym kluczową wydaje się chęć zrozumienia perspektywy dzieci oraz traktowanie ich głosu jako pełnowartościowego, a ich samych jako kompetentnych uczestników badań.
Oprócz bogactwa materiału empirycznego, badania takie niosą ze sobą wiele wyzwań metodologicznych i etycznych, związanych ze specyfiką pracy z dziećmi i ich pozycją w różnych kontekstach społecznych. Prace tej grupy chcemy poświęcić dyskusji na temat nowych, wciąż dynamicznie rozwijających się metod pracy z dziećmi oraz wyzwaniom i szansom, jakie badania oparte o te metody stwarzają zarówno dla ich uczestników, jak i dla nauk społecznych w ogóle.
Interesują nas w szczególności, ale nie wyłącznie, następujące zagadnienia:
- świadoma zgoda dziecka na badanie
- rola dorosłych opiekunów, tzn. “gatekeeperów”, w sytuacji badania z dziećmi (w tym rola instytucji takich jak np. szkoła)
- badania w grupach wielopokoleniowych
- dynamika indywidualnych vs. grupowych badań z dziećmi
- etnografia jako ingerencja w świat badanego dziecka
- dzieci jako współtwórcy badania: o różnych zakresach i formach partycypacji, dziecko jako etnograf
- problem relacji władzy w procesie badawczym (dziecko–badacz)
- sztuka jako forma komunikacji w badaniach z dziećmi
- komunikacja niewerbalna jako element procesu badawczego
- wyzwania metodologiczne i etyczne badań w sytuacjach dla dziecka trudnych: np. gdy jest ono chore, jest obiektem przemocy, należy do grupy dyskryminowanej itp.
- specyfika metodologii badań z udziałem dzieci wobec innych obszarów badawczych.
- Współczesne badania nad dzieciństwem (childhood studies) powstały dzięki współpracy przedstawicieli wielu dyscyplin naukowych, od nowej socjologii dzieciństwa po, między innymi, antropologię, psychologię, prawo, politykę społeczną, geografię czy medycynę. Czerpiąc z tej tradycji, zapraszamy przedstawicielki i przedstawicieli różnych dyscyplin do wymiany myśli i doświadczeń badawczych.